سنگ های کیسه صفرا ،سنگ های کوچکی به صورت ترکیبی از کلسترول، رنگدانه صفرا و نمک های کلیسمی می باشند. این بیماری یک اختلال رایج در دستگاه گوارش است که نزدیک به 15 درصد افراد 50 ساله یا بیشتر را به خود مبتلا می کند.
کیسه صفرا یک کیسه کوچک است که مایع صفرا را در خود نگه داری می کند. صفرا یک مایع گوارشی است که کبد جهت تجزیه چربی های مواد غذایی آن را می سازد. کیسه صفرا با خارج کردن آب از مایع صفرا غلظت آن را به شدت بالا می برد. حضور مواد غذایی چرب در مجرای گوارش کیسه صفرا را تحریک می کند تا منقبض شده و صفرای غلیظ خود را در روده کوچک آزاد کند.
عوامل ایجاد کننده سنگ های کلیوی می توانند شامل کریستالی شدن کلسترول اضافی در مایع صفرا و نارسایی کیسه صفرا در تخلیه کامل شوند.
آیا سنگ کیسه صفرا خطرناک است؟
در اغلب موارد، سنگ های کیسه صفرا هیچ گونه مشکلی به وجود نمی آورند. با این حال، در صورت انسداد مجاری توسط سنگ ها و بروز عوارضی همچون عفونت یا التهاب پانکراس (پانکراتیت) بیمار به درمان فوری نیازمند خواهد بود. در صورتی که سنگ ها یا دیگر بیماری های کیسه صفرا مشکل ساز باشند، جراحان می توانند در فرایندی به نام کوله سیستکتومی کیسه صفرای بیمار را خارج کنند.
تکنیک های این جراحی شامل جراحی باز و کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک می شوند. کیسه صفرا اندامی حیاتی نیست به همین دلیل بدن بدون وجود آن نیز می توان به عملکرد خود ادامه دهد.
علائم ابتلا به سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا در 70 درصد موارد سبب بروز هیچ علامتی نمی شوند. در دیگر موارد، علائم ظاهر شده می توانند شامل موارد زیر باشند
- درد در شکم و کمر، این درد معمولا متداول نبوده اما شدید می باشد
- افزایش درد شکم پس از مصرف غذا های چرب
- یرقان (زردی)
- تب و درد مخصوصا در صورت عفونی شدن کیسه صفرا یا مجاری صفراوی
انواع سنگ کیسه صفرا
این سنگ ها شامل سه نوع اصلی هستند
سنگ های ترکیبی
این سنگ ها رایج ترین نوع بوده و از کلسترول و نمک ها تشکیل شده اند. سنگ های ترکیبی به صورت دسته ای بروز می دهند.
سنگ های کلسترولی
سنگ های کلسترولی بیشتر از کلسترول ساخته شده اند. کلسترول ماده ای چرب مانند است که برای انجام بسیاری از فرایند های متابولیک بدن حیاتی است. سنگ های کلسترولی می توانند به اندازه ای بزرگ شوند که مجرای صفراوی را مسدود کنند.
سنگ های رنگدانه ای
مایع صفرا به دلیل داشتن رنگدانه های خاص به رنگ قهوه ای مایل به سبز می باشد. سنگ های رنگدانه ای با اینکه کوچک هستند اما تعداد زیادی دارند.
درمان سنگ های کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا معمولا علامتی ایجاد نکرده و نیازی به درمان پزشکی ندارند. در برخی موارد (همچون جراحی شکم برای درمان بیماری های دیگر) در صورتی که فرد مستعد ابتلا به عوارض سنگ های کیسه صفرا باشد، پزشکان برداشتن این کیسه را به افراد پیشنهاد می دهند. درمان با اینکه به اندازه و محل سنگ های کیسه صفرا بستگی دارد اما می تواند موارد زیر را در بر گیرد
اصلاحات تغذیه ای
همچون کاهش یا حذف مواد غذایی چرب و محصولات لبنی از رژیم غذایی
لیتوتریپسی
یک دستگاه مخصوص است که با تولید امواج صوتی سنگ های کیسه صفرا را می شکند. این روش تنها در موارد خاص و برای افرادی به کار می رود که دارای سنگ های کوچک و نرم هستند.
جراحی
جراحی سنگ کیسه صفرا
جراحی برداشت کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) یکی از رایج ترین جراحی ها در میان افراد بزرگسال در آمریکا می باشد. کیسه صفرا یک اندام حیاتی نبوده و افراد بدون داشتن آن نیز می توانند به صورت طبیعی به زندگی خود ادامه دهند. پزشکان قبل از انجام این فرایند بیماران را بیهوش می کنند. پس از برداشته شدن کیسه صفرا، مایع صفرا به ترتیب از کبد به مجرای کبدی، مجرای صفراوی مشترک و دوازدهه (روده کوچک) وارد شده و دیگر در کیسه صفرا ذخیره نمی شود.
جراحان دو نوع فرایند کوله سیستکتومی را انجام می دهند
