پانکراس چیست؟ علت ها و روش درمان

پانکراس، یکی از اعضای حیاتی در بدن انسان است که عملکردهای مهمی را بر عهده دارد. این عضو به شکل یک غده قرار گرفته در داخل شکم و در نزدیکی معده و روده بزرگ واقع شده است. این قسمت از بدن به طور همزمان در فرایندهای گوناگونی از جمله هضم غذا، کنترل قند خون، و تولید هورمون‌های حیاتی مشارکت دارد. علاوه بر این، پانکراس نقش مهمی در تنظیم قندهای خونی و تجزیه و هضم مواد غذایی را دارد که برای سلامتی کلی بدن ضروری است. از این رو، شناخت بهتر عملکرد و اهمیت پانکراس برای سلامتی ما بسیار حیاتی است. در این مقاله، به بررسی عملکرد و اهمیت پانکراس در سلامتی انسان می‌پردازیم.

پانکراس چیست و کجاست؟

پانکراس یک غده مهم در سیستم گوارش و اندام داخلی بدن انسان است. این غده در نزدیکی معده، پشت شکم و در امتداد روده بزرگ واقع شده است. این اندازه‌ی پانکراس حدود ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر است و شکلی شبیه به لوله دارد. عملکرد پانکراس به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود. بخش اول آنزیم‌های هضمی را تولید می‌کند که در روده کمک به هضم غذا می‌کنند. این آنزیم‌ها به شکل یک مخلوط مایع به نام “پانکراتین” به معده ارسال می‌شوند و در هضم پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها نقش دارند.بخش دوم پانکراس مسئولیت تولید هورمون‌هایی مانند انسولین و گلوکاگون را دارد. انسولین مسئول کنترل قند خون و جذب گلوکز توسط سلول‌هاست، در حالی که گلوکاگون برای تنظیم قند خون و تجزیه گلیکوژن در کبد مهم است. بنابراین، پانکراس نقش بسیار حیاتی در فرایند هضم غذا، کنترل قند خون و تولید هورمون‌های مهم برای سلامت بدن انسان دارد.

 

سرطان پانکراس

سرطان پانکراس یکی از انواع سرطانات خطرناک است که از بافت‌های پانکراس شروع می‌شود. این نوع سرطان معمولاً در مراحل زودرس تشخیص داده نمی‌شود و ممکن است تا زمانی که به مراحل پیشرفته‌تری رسیده باشد، علائم خاصی نداشته باشد، که این امر باعث می‌شود تا اکتشاف و درمان زمان برتر و مشکل باشد. علایم سرطان پانکراس ممکن است شامل درد شکم، کاهش وزن بدن بدون دلیل قابل توجه، تغییرات در رنگ ادرار و مدفوع، اشکال در هضم غذا و آشفتگی معده باشد. این علائم معمولاً ناشی از فشار سرطان بر بافت‌های اطراف یا انسداد مجرای صفراوی و انسولینی در نزدیکی پانکراس هستند. عوامل خطر برای ابتلا به سرطان پانکراس شامل تاریخچه خانوادگی از سرطان پانکراس، سن بالا، سابقه بیماری‌های مربوط به پانکراس مانند التهاب مزمن پانکراس (پانکراتیت)، سیاگره‌های پانکراسی، استفاده از تنباکو، چاقی، مصرف الکل و برخی بیماری‌های مربوط به دیابت می‌باشند. درمان سرطان پانکراس به وابستگی به مرحله بالینی، اندازه و موقعیت تومور، وضعیت سلامتی کلی بیمار و عوامل دیگر متغیر است. درمان‌های شامل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی، درمان‌های هدفمند و درمان‌های نوظهور مانند درمان‌های هوش مصنوعی می‌توانند برای مدیریت و درمان سرطان پانکراس استفاده شوند.

 

علائم سرطان پانکراس

سرطان پانکراس در مراحل اولیه ممکن است علائم خاصی نداشته باشد یا علائم غیرخاصی داشته باشد که معمولاً توسط افراد توجه زیادی به آنها نمی‌شود. با پیشرفت سرطان، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:

۱.درد شکم: این ممکن است در ناحیه بالا و مرکزی شکم یا در پشت شکم حس شود. این درد ممکن است به صورت مزمن باشد و به طور معمول در شب و بعد از خوردن بیشتر شدت یابد.

۲. کاهش وزن بدن بدون دلیل: افراد مبتلا به سرطان پانکراس ممکن است به طور ناگهانی و بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی به شدت کاهش وزن بدهند.

۳. اشکال در هضم غذا: افراد ممکن است مشکلاتی مانند افزایش خفگی، تهوع، استفراغ، دل دردی، و یا تغییر در الگوی مدفوع خود را تجربه کنند.

۴.آشفتگی معده: سرطان پانکراس می‌تواند باعث انسداد مجرای هضمی شود که موجب بروز علائمی مانند احساس پری شکم، احساس سنگینی در شکم، یا تورم شکمی شود.

۵. تغییرات در رنگ ادرار و مدفوع: ممکن است رنگ ادرار تغییر کند و ادرار تیره‌تر شود و یا رنگ مدفوع تغییر کند و مدفوع روشن‌تر یا روشن‌تر از معمول شود.

 

سرطان پانکراس قابل درمان است؟

به طور جامع‌تر می‌توانم بگویم که در حال حاضر، درمان سرطان پانکراس یک چالش بزرگ برای پزشکان و محققان است. این سرطان معمولاً در مراحل زودرس تشخیص داده نمی‌شود و اکثر موارد در زمانی که به مراحل پیشرفته‌تر رسیده باشد شناسایی می‌شود، که درمان آن دشوارتر است. یکی از دلایلی که سرطان پانکراس به زودی تشخیص داده نمی‌شود، این است که در ابتدا علائم خاصی ندارد یا علائمی که وجود دارد غیرخاص هستند و ممکن است به دیگر بیماری‌ها نسبت داده شوند. توسعه تکنولوژی‌های تشخیصی پیشرفته‌تر، از جمله تصویربرداری مغناطیسی همراه با فناوری های پیشرفته مانند مغناطیس هوشمند، توموگرافی جهانی، و آزمایش‌های خون و بیومارکرها، بهبود در تشخیص زودرس سرطان پانکراس را فراهم کرده است. همچنین، تحقیقات بر روی درمان‌های نوظهور و بهبود درمان‌های موجود در حال ادامه است. درمان‌های هدفمند و درمان‌هایی که بر پایه ژنتیک و شخصیت سازی بیمار تنظیم می‌شوند، امیدوار کننده‌ترین رویکردها برای مبارزه با این نوع سرطان هستند. همچنین، تحقیقات بر روی درمان‌های نوظهور و بهبود درمان‌های موجود در حال ادامه است. درمان‌های هدفمند و درمان‌هایی که بر پایه ژنتیک و شخصیت سازی بیمار تنظیم می‌شوند، امیدوار کننده‌ترین رویکردها برای مبارزه با این نوع سرطان هستند.

 

طول عمر بیماران سرطان پانکراس

متوسط ​​طول عمر بیماران مبتلا به سرطان پانکراس به طور قابل توجهی متفاوت است و به عوامل متعددی ارتباط دارد، از جمله مرحله بالینی سرطان، نوع درمان دریافتی، وضعیت سلامت عمومی بیمار و عوامل دیگر. متأسفانه، بسیاری از بیماران با سرطان پانکراس در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شوند که معمولاً مانع از درمان موفق است. به طور کلی، متوسط ​​طول عمر برای افراد با سرطان پانکراس معمولاً بسیار کوتاه است و ممکن است در محدوده چند ماه تا چند سال باشد.اما با پیشرفت‌های درمانی و توسعه روش‌های جدید مانند درمان‌های هدفمند و درمان‌های ایمنی، امیدواری به بهبود طول عمر بیماران با سرطان پانکراس افزایش یافته است. همچنین، برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده و توجه به بهبود کیفیت زندگی بیماران نیز به عنوان یک اهداف مهم در مدیریت سرطان پانکراس مطرح شده است.به هر حال، هر بیمار و هر مورد سرطان پانکراس باید توسط پزشک خود ارزیابی شود و برنامه درمانی مناسب و متناسب با شرایط فردی خود را دریافت کند.

درد پانکراس کجاست؟

درد پانکراس معمولاً در ناحیه بالا و مرکزی شکم یا در پشت شکم احساس می‌شود. این درد ممکن است به طور مزمن باشد و به طور معمول در شب و بعد از خوردن بیشتر شدت یابد. اما می‌تواند به ناحیه‌های دیگری از بدن نیز تابع شود، به عنوان مثال به سمت پشت، شانه‌ها یا سینه. این درد ممکن است به صورت یک درد خفیف و مزمن شروع شود و پس از مدتی تشدید شود، یا ممکن است ناگهانی و حاد باشد. برخی از افراد ممکن است درد را به عنوان یک احساس سنگینی، سوزش یا بی‌حالی توصیف کنند.

علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون

بعضی از تغییرات ممکن در آزمایش خون شامل افزایش سطوح موارد زیر است که می‌توانند به مشکلاتی اشاره کنند:

۱. سطوح آمیلیز: سطوح آمیلیز ممکن است در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس بالا رفته باشد؛ اما این تغییر غیرخاص است و می‌تواند به دلیل دیگر عوامل نیز رخ دهد.

۲.سطوح بیلیروبین: افزایش سطوح بیلیروبین در خون ممکن است نشانگر مسدود شدن مجرای صفراوی در نتیجه انسداد توسط تومور پانکراس باشد.

۳.سطوح CA 19-9 و CEA: افزایش سطوح مارکرهای توموری مانند CA 19-9 و CEA ممکن است نشان دهنده وجود سرطان پانکراس باشد، اما این مارکرها نیز غیرخاص هستند و ممکن است در بیماران سرطانی دیگر نیز افزایش یابند.

توجه داشته باشید که هر یک از این تغییرات ممکن است نتیجه دیگر عوامل غیرسرطانی نیز باشند. برای تشخیص دقیق سرطان پانکراس، باید با پزشک مشاوره کرده و آزمایشات مورد نیاز را انجام داد.

کار پانکراس در بدن چیست؟

پانکراس یک غده مهم در سیستم گوارشی است که در بخش بالایی شکم و در پشت معده واقع شده است. این غده دو وظیفه اصلی دارد: تولید هورمون‌هایی مانند انسولین و گلوکاگون و همچنین ترشح آنزیم‌هایی که در فرآیند هضم غذا نقش دارند.

۱. تولید هورمون‌ها:

انسولین: انسولین یک هورمون کلیدی است که در کنترل سطح قند خون نقش دارد. این هورمون با کاهش سطح قند خون از طریق افزایش جذب گلوکز توسط سلول‌های بدن و همچنین تبدیل گلوکز به گلیکوژن در کبد فعالیت می‌کند.

گلوکاگون: گلوکاگون همچنین یک هورمون مهم است که در تنظیم سطح قند خون نقش دارد. این هورمون به افزایش سطح قند خون کمک می‌کند.

۲. ترشیح آنزیم‌ها:

پانکراس آمیلاز: این آنزیم برای هضم کربوهیدرات‌ها و تبدیل گلیکوژن و نشاسته به قند ساده مانند گلوکز مسئول است.

پانکراس لیپاز: این آنزیم برای تجزیه چربی‌ها به اسیدهای چرب و گلیسرول که برای هضم و جذب بهتر آن‌ها لازم است، اسیدهای چرب تولید می‌کند.

به طور کلی، پانکراس با تولید هورمون‌ها و آنزیم‌های لازم برای هضم و جذب غذا، نقش بسیار مهمی در سیستم گوارش و متابولیسم بدن دارد.

جمع بندی

به عنوان یک غده حیاتی در سیستم گوارشی، پانکراس نقش بسیار مهمی در تنظیم سطح قند خون و هضم غذا دارد. از یک سو، با تولید هورمون‌هایی مانند انسولین و گلوکاگون، پانکراس کنترل دقیقی بر روی قند خون اعمال می‌کند. از سوی دیگر، با ترشیح آنزیم‌هایی همچون آمیلاز، لیپاز و پروتئاز، به هضم مواد غذایی کمک می‌کند. در نتیجه، نقش این غده در حفظ تعادل و سلامتی بدن بسیار حیاتی است و هرگونه نقصان در عملکرد آن می‌تواند منجر به اختلالات جدی در سیستم گوارشی و متابولیسم شود. 

سلامتی شما آرزوی ماست .❤️

دکتر محمد امانی فوق تخصص گوارش و کبد

 

دکتر محمد امانی

فوق تخصص گوارش و کبد