بیماری کبد چرب به دلیل مصرف بیش از حد کربوهیدارتها یا چربیها و یا هر دو این دستهها، (بیشتر از حدی که کبد قادر به مدیریت آن باشد) ایجاد میشود. چربی اضافی معمولاً در درون سلولها ذخیره میشود. از یک نقطه به بعد، این چربیها در درون و اطراف کبد ذخیره میشوند و این موضوع باعث ایجاد بیماری کبد چرب میشود. رژیم غذایی کبد چرب اگر به درستی تجویز شود کمک شایانی خواهد کرد.
کبد چرب یک مشکل قابل درمان محسوب میشود و فرد میتواند با ایجاد تغییر در سبک زندگی خود این مشکل را برطرف کند. این مشکل هیچ علائم ویژهای به همراه ندارد. با این وجود، اگر کبد چرب در مراحل اولیه تشخیص داده نشود، این بیماری میتواند به آسیب جدی به کبد منجر شود.
علائم کبد چرب
همان طور که در بالا بدان اشاره کردیم، کبد چرب هیچ علائم ویژهای به همراه ندارد. بعضی از علائم این مشکل شامل خستگی یا ناراحتیهای شکمی هستند. تشخیص میتواند با دیده شدن بزرگی کبد در روشهای تصویربرداری انجام شود. چربی اضافی موجود در کبد میتواند به ایجاد التهاب بیانجامد، موضوعی که میتواند علائم بعدی را به همراه داشته باشد:
- خستگی بیش از حد
- گیجی
- درد در ناحیه شکم
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- ضعف بدنی
در موارد حاد، احتمال ایجاد بزرگی غیرعادی در شکم، یرقان و افزایش احتمال خونریزی در بدن فرد وجود دارد.
عوامل ایجاد بیماری کبد چرب
مهم ترین علت این بیماری، دو مسئله چاقی و دیابت هستند، به طوری که بیش از ۶۵٪ افراد دیابتی ابتلا به این بیماری را گزارش کرده اند. علت شایع دیگری که برای ابتلای فرد به بیماری کبد چرب وجود دارد مصرف بیش از حد الکل میباشد. در این جا بعضی از عوامل دیگری که میتوانند این بیماری را ایجاد کنند ذکر شده اند:
- چاقی
- دیابت
- رژیم غذایی پرچرب و پر از شیرینی
- مسائل ژنتیکی
- کاهش وزن شدید
- عوارض جانبی مصرف داروهای مختلف
- سطح بالای چربی در خون
رژیم غذایی کبد چرب
در ادامه غذاهای مفید برای کبد چرب و غذاهای مضر را معرفی میکنیم:
برای کبد چرب چه چیزی بخوریم
عادتهای رژیم غذایی تاثیر بسیار زیادی بر روی وضعیت سلامتی فرد دارند. یک رژیم غذایی صحیح، که با سبک زندگی سالم همراه شود میتواند به حفظ سلامت بدن فرد کمک کند. به طور مشابه، رژیم غذایی مناسب میتواند به درمان بیماریهای کبد چربی الکلی و غیرالکلی منجر شود. استفاده از مواد غذایی بعدی به بهبود وضعیت کبد چرب در افراد مبتلا به این بیماری کمک میکند:
۱. سیر برای کبد چرب
این ماده غذایی میتواند به درمان کبد چرب کمک کند. یکی از بررسیهای منتشر شده در ژورنال تحقیقات بیومدیکال پیشرفته ادعا میکند، سیر به کاهش وزن و چربی بدن در افراد مبتلا به کبد چرب کمک کرده است.
۲. قهوه
قهوه حاوی موادی است که میتوانند به مراقبت از بدن در برابر بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک کند. مصرف روزانه قهوه در صبحانه میتواند پیشنهاد خوبی برای کسانی باشد که میخواهند با تغییر رژیم غذایی وضعیت کبد چرب خود را بهبود دهند.
۳. بروکلی
یکی از بررسیهای منتشر شده در ژورنال تغذیه نشان میدهد، مصرف بلند مدت بروکلی میتواند به جلوگیری از جمع شدن چربی در کبد موش کمک کند. سبزیجات صلیبی نظیر اسفناج، کلم و گل کلم به واسطه تاثیر زیاد خود بر روی کبد شناخته میشوند.
۴. چای سبز
چای سبز مقدار زیادی آنتی اکسیدان را در خود دارد. این آنتی اکسیدانها با کاهش درصد چربی بدن و چربی موجود در خون به کبد فرد کمک میکنند.
۵. سویا یا پروتئین آب پنیر
حریره دانه سویا (شیر سویا) میتواند به کاهش جمع شدن چربی در کبد کمک کند. این غذا یکی از مواد غذایی بسیار کم چرب محسوب میشود و پروتئین زیادی دارد. مجموعه این عوامل باعث میشوند این غذا گزینه ایده آلی برای رژیم غذایی افراد مبتلا به کبد چرب باشد.
۶. گردو
غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 برای سلامت کبد ایده آل هستند. یکی از بررسیها نشان میدهد که مصرف گردو عملکرد کبد را در افرادی که به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا هستند بهبود میدهد.
۷. تخم آفتاب گردان
این آجیلهای خوش طعم، منبعی عالی از ویتامین E هستند. ویتامین E نوعی آنتی اکسیدان است، که به محافظت از کبد از آسیبهای بعدی کمک میکند. بنابرین مصرف این ماده غذایی در رژیم غذایی افراد مبتلا به کبد چرب توصیه میشود.
۸. روغن زیتون برای کبد چرب
وجود اسیدهای چرب امگا ۳ در روغن زیتون به کاهش سطح آنزیم کبد و کنترل وزن کمک میکنند. بنابرین بهتر است این روغن سالم را برای رژیم غذایی خود در نظر بگیرید.
چه غذاهایی برای کبد چرب مضر است
برای افرادی که با مشکل کبد چرب روبرو هستند، رعایت پرهیزهای بعدی نیز اهمیت دارند. افراد مبتلا به این بیماری باید از مصرف الکل، شکرهای افزودنی، گوشت قرمز، نمک اضافی، غذاهای سرخ شده، نان سفید، برنج و پاستا پرهیز کنند.
رژیم کاهش وزن برای درمان کبد چرب
بیماری کبد چرب غیرالکلی به میزان زیادی با چاقی فرد در ارتباط است. چربی اضافی باعث ایجاد مقاومت به انسولین و سیگنالهای التهابی میشود. مقاومت به انسولین بدین معنی است که پانکراس باید برای حفظ سطح طبیعی گلوکز در بدن انسولین بیشتری تولید کند و این موضوع قدم اول به سمت ابتلا به دیابت محسوب میشود.
بیمارانی که فشار خون بالا، کلسترول بالا و اضافه وزن دارند یا چاق هستند و دیابت یا مقاومت به انسولین دارند، در معرض خطر بالاتر ابتلا به کبد چرب قرار دارند. پزشکان و دانشمندان به طور کامل نمیدانند که چه مسائلی باعث میشود چربی اضافی باعث ایجاد تغییرات در کبد شود. با این حال آنها میدانند که با کاهش وزن، آنزیمهای کبد به حالت عادی باز میگردند و التهاب کبد بهبود پیدا میکند.
برای درمان بیماری کبد چرب به چه میزان کاهش وزن نیاز است؟
مطالعات نشان میدهند که کاهش ده درصد وزن باعث بهبود وضعیت آنزیمهای کبد میشود. این مسئله باعث کاهش در التهاب کبد ناشی از چربی اضافی میشود.
آیا بیماری کبد چرب میتواند کاهش وزن را برای فرد دشوارتر کند؟
بیماری کبد چرب نباید باعث سخت تر شدن کاهش وزن در فرد شود. با این حال برای کاهش وزن، پیگیری یک برنامه غذایی و ورزشی سفت و سخت اهمیت زیادی دارد.
دکتر محمد امانی، فوق تخصص گوارش و کبد در تهران
