هلیکوباکتر پیلوری

میکروب معده یا هلیکو باکتر پیلوری چیست؟

میکروب معده یا هلیکو باکتر پیلوری یک ارگانسیم بسیار شایع است که در 50 درصد افراد دنیا وجود دارد. هلیکو باکتر پیلوری با بیماری زخم معده ارتباط داشته و ابتلای مزمن به آن سبب تغییرات آتروفیک و حتی متاپلاستیک در معده می شود.

علت میکروب معده

نحوه انتقال این باکتری از یک فرد به فرد دیگر مشخص نیست. همچنین، محققان تاکنون درنیافته اند که چرا تنها برخی افراد مبتلا به این باکتری به زخم معده دچار می شوند. افراد مبتلا اغلب هلیکو باکتر را در دوران کودکی و احتمالا از یک کودک دیگر دریافت کرده اند. در صورتی که هلیکو باکتر پیلوری با برخی دارو های آنتی بیوتیک خاص درمان نشود معمولا در تمام طول عمر فرد در معده او باقی می ماند. امروزه شیوع این باکتری در حال کاهش بوده و ابتلای کودکان به آن حتی در صورت ابتلای دیگر اعضای خانواده چندان رایج نیست. احتمال انتشار این باکتری توسط افراد مبتلا پایین بوده و این افراد جهت پیشگیری از انتقال آن به دیگران نیاز به رعایت معیار های خاصی ندارند.

علائم میکروب معده

به طور کلی، مبتلایان به این باکتری از خود علامتی بروز نداده و هیچ علامت یا نشانه مشخصی نیز برای این بیماری تعریف نشده است. با این حال، از جمله نشانه ها و یا علائم این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد

علائم میکروب معده

تشخیص اچ پیلوری معده

تشخیص هلیکو باکتر پیلوری از روش های مختلفی انجام می شود.

آزمایش تنفسی

در حین آزمایش تنفسی فرد یک محلول حاوی ماده ای خاص را می نوشد. هلیکو باکتر این ماده را شکسته و محصولات آن در تنفس فرد تشخیص داده می شوند. آزمایش تنفسی به تست اوره تنفسی نیز شناخته می شود.

آزمایش مدفوع

آزمایشی است که پروتئین های هلیکو باکتر پیلوری را در مدفوع شناسایی می کند.

آزمایش خون

آزمایش خون می تواند آنتی بادی های (پروتئین ها) خاصی را تشخیص دهد که سیستم ایمنی در پاسخ به هلیکو باکتر ایجاد کرده است. با این حال، این آزمایش به دلیل وجود نگرانی درباره دقت آن، تنها در موارد محدود به کار گرفته می شود.

درمان میکروب معده با استفاده از دارو

افراد دارای سابقه بیماری اوسر پپتیک، زخم معده فعال یا زخم دوازدهه ناشی از هلیکو باکتر باید تحت درمان قرار گیرند. درمان موفق هلیکو باکتر پیلوری می تواند به التیام زخم ها، جلوگیری از بازگشت آن ها و کاهش خطر عوارض زخم ها همچون خونریزی کمک کند. هیچ دارویی به تنهایی عفونت هلیکو باکتر پیلوری را درمان نمی کند. اغلب رژیم های درمانی شامل مصرف چندین دارو به مدت 14 روز می باشند.

اغلب رژیم های درمانی حاوی یک دارو از دسته مهار کننده های پمپ پروتون هستند. این دارو ها تولید اسید معده را کاهش داده و به بافت آسیب دیده در اثر عفونت فرصت التیام می بخشند. از نمونه دارو های مهار کننده پمپ پروتون می توان به

اشاره کرد. معمولا مصرف دو داروی آنتی بیوتیک توصیه می شود. این کار خطر شکست درمان و مقاومت به آنتی بیوتیک را کاهش می دهد. با توجه به اینکه تعداد مبتلایان مقاوم به دارو های آنتی بیوتیک رو به افزایش بوده، مصرف کامل دارو های تجویز شده ضروری است. همچنین، باید جهت اطمینان از درمان کامل باکتری یک آزمایش دیگر انجام داد.

درمان میکروب معده با رژیم غذایی

مواد غذایی که به درمان این باکتری کمک می کنند شامل موارد زیر هستند

 درمان میکروب معده

پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها باکتری هایی مفید در روده هستند که علاوه بر افزایش تولید مواد ضد هلیکو باکتر، عوارض جانبی حین درمان این بیماری را نیز کاهش می دهند. از جمله این عوارض جانبی می توان اسهال، یبوست و سو هاضمه را نام برد. پروبیوتیک ها در مواد غذایی همچون ماست و کفیر وجود دارند. همچنین می توان از مکمل های این مواد به شکل پودر یا کپسول نیز استفاده کرد.

امگا 3 و امگا 6

امگا 3 و امگا 6 با کاهش التهاب معده و جلوگیری از رشد هلیکو باکتر پیلوری به درمان این بیماری کمک می کنند. این چربی های خوب را می توان در مواد غذایی همچون روغن ماهی، روغن زیتون، دانه های هویج و روغن دانه های گریب فروت یافت.

میوه و سبزیجات

میوه های غیر اسیدی و سبزیجات پخته شده را می توان به دلیل هضم آسان و بهبود عملکرد روده ها در طول درمان هلیکو باکتر پیلوری مصرف کرد. از طرف دیگر، برخی میوه ها همچون تمشک، توت فرنگی، توت سیاه و زغال اخته می توانند با رشد این باکتری مقابله کرده و به صورت متعادل مصرف شوند.

کلم بروکلی، گل کلم و کلم پیچ

این سه نوع سبزیجات مخصوصا کلم بروکلی حاوی موادی به نام ایزوتیوسیانید هستند که می توانند به پیشگیری از سرطان، مقابله با هلیکو باکتر پیلوری و کاهش انتشار این باکتری در روده کمک کند. این سبزیجات به آسانی هضم شده و در حین درمان در کاهش درد معده مفید هستند. جهت کسب بهترین نتایج مصرف روزانه 70 گرم کلم بروکلی توصیه می شود.

ماهی و گوشت سفید

ماهی و گوشت سفید حاوی غلظت پایینی از چربی هستند که به گوارش کمک کرده و از باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده جلوگیری می کنند. باقی ماندن طولانی مدت مواد غذایی در معده می تواند سبب بروز درد و احساس پری در حین فرایند درمان شود. بهترین روش مصرف این گوشت ها پختن آن ها به همراه نمک و برگ بو است تا از بیشتر شدن اسید معده جلوگیری شود.

در صورت کباب کردن گوشت یا ماهی می توان از روغن زیتون یا یک قاشق غذاخوری آب استفاده کرد. با اینکه سرخ کردن گوشت بدون افزودن روغن نیز در فر امکان پذیر است اما سرخ کردن مرغ و ماهی توصیه نمی شود.

 

دکتر محمد امانی

فوق تخصص گوارش و کبد