خونریزی دستگاه گوارش یکی از علائمی است که به همراه اختلالات دستگاه گوارش ظاهر میشود. در این حالت، معمولا در مدفوع یا استفراغ بیمار خون ظاهر میشود، منتهی در بسیاری از موارد این خون با چشمان افراد قابل تشخیص نیست. بنابرین این موضوع میتواند باعث سیاه یا قیرگون شدن مدفوع فرد شود.
سطح خونریزی نیز میتواند از خفیف تا حاد باشد و میتواند موضوعی خطرناک برای جان افراد باشد. تکنیکهای تصویربرداری پیشرفته میتوانند علت خونریزی را مشخص کنند. درمان نیز معمولا با توجه به منبع خونریزی تجویز میشود.
علائم اولیه خون ریزی دستگاه گوارش
خونریزی دستگاه گوارش میتواند با علائم زیر همراه شود.
- مدفوع سیاه یا قیرگون
- خون قرمز روشن در محتویات استفراغ فرد
- گرفتگی در شکم
- خون قرمز روشن یا سیاه به همراه مدفوع
- سرگیجه و از حال رفتن
- احساس خستگی
- سرگیجه و از حال رفتن
- رنگ پریدگی
- تنگی نفس
- استفراغی که شبیه قهوه آسیاب شده است
- ضعف
علائم خونریزی حاد دستگاه گوارش
فردی که با خونریزی حاد روبرو میشود ممکن است وارد شوک شود. خونریزی حاد یک وضعیت اورژانسی است. علائم شوک عبارتند از
- کاهش فشار خون
- کاهش ادرار
- افزایش سرعت ضربان قلب
- بی هوش شدن
اگر فرد با علائم شوک روبرو شود، بهتر است وی یا اطرافیان وی به سرعت با اورژانس تماس بگیرند.
علائم خونریزی مزمن دستگاه گوارش
فردی که با خونریزی مزمن روبرو است ممکن است به کم خونی مبتلا شود. علائم کم خونی میتوانند شامل احساس خستگی و تنگی نفس باشد، موضوعی که میتواند در گذر زمان ایجاد شود. بعضی افراد ممکن است با خونریزی مخفی مواجه باشند. خون ریزی مخفی میتواند ناشی از التهاب یا بیماری نظیر، سرطان روده بزرگ باشد. یک آزمایش ساده میتواند خون مخفی در مدفوع فرد را تشخیص دهد.
دلایل خونریزی دستگاه گوارش
خونریزی دستگاه گوارشی میتواند در بخش بالایی یا پایینی دستگاه گوارشی رخ دهد. این مشکل میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این دلایل در ادامه شرح داده می شوند.
خون ریزی بخشهای بالایی دستگاه گوارشی
موارد زیر میتوانند دلایل خونریزی در بخشهای بالایی دستگاه گوارشی باشند
زخم گوارشی
این موضوع شایع ترین علت خونریزی بخشهای بالایی دستگاه گوارشی است. زخم گوارشی، جراحتهایی هستند که بر روی مسیر معده و بخش بالایی روده کوچک ایجاد میشوند. اسید معده ی، حاصل از باکتری یا استفاده از داروهای ضد التهاب، به این مسیر آسیب وارد میکند. این موضوع موجب ایجاد زخمهای گوارشی در این مسیر میشود.
پارگی در مسیر لوله ای که گلو را به معده وصل میکند (مری)
این مشکل با عنوان سندرم مالوری-ویس شناخته میشود. که میتواند خونریزی زیادی ایجاد کند. این بیماری در افرادی شایع است که الکل زیادی مصرف میکنند.
وریدهای بزرگ شده و غیرعادی در مری (واریسهای مری)
این بیماری در افرادی رخ میدهد که بیماری حاد کبدی دارند.
التهاب مری
التهاب در مری به طور معمول به واسطه بیماری رفلاکس معده (GERD) ایجاد میشود.
علت خونریزی بخشهای پایینی دستگاه گوارشی
خونریزی بخشهای پایینی دستگاه گوارشی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود
– بیماری دیورتیکولار
این بیماری به واسطه ایجاد کیسههای کوچک و متورم در دستگاه گوارش (دیورتیکولوز) ایجاد میشود. اگر یکی یا چند مورد از کیسهها، ملتهب یا عفونی شوند، این بیماری دیورتیکولیتیز نامیده میشود.
– بیماری التهابی روده (IBD)
بیماری التهابی روده شامل بیماری کولیت زخمی (که موجب ایجاد التهاب زخم در مقعد و روده میشود)، بیمار کرون و التهاب مسیر دستگاه گوارشی میشود.
– تومورها
تومورهای غیرسرطانی (خوش خیم) و سرطانی مری، معده، روده یا مقعد میتوانند موجب تضعیف مسیر دستگاه گوارشی و ایجاد خونریزی شوند.
– پولیپ روده
تودههای کوچکی از سلولهای که بر روی مسیر روده ایجاد میشوند میتوانند موجب خونریزی شوند. بیشتر این پلیپها بی خطر هستند، منتها بعضی از این موارد میتوانند سرطانی باشند یا در صورت عدم توجه ممکن است سرطانی شوند.
– هموروئیدها
هموروئیدها، وریدهای متورمی هستند که در مقعد یا راست روده ایجاد میشوند و ماهیتی مشابه با رگهای واریس دارند.
– شقاق یا فیشر مقعدی
این بیماری به شکافهای کوچکی گفته میشود که در بافت مسیر مقعد ایجاد میشود.
– پروکتیت
التهاب مسیر مقعد است که میتواند موجب ایجاد خونریزی مقعدی شود.
مشکلات ناشی از خونریزی دستگاه گوارش
خونریزی دستگاه گوارشی میتواند مشکلات زیر را به همراه داشته باشد
- شوک
- خونریزی
- مرگ
پیشگیری از خون ریزی دستگاه گوارشی
برای پیشگیری از خونریزی دستگاه گوارشی، انجام اقدامات بعدی توصیه میشود
- افراد میتوانند مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی را متوقف کنند.
- مصرف الکل را محدود کنند
- ترک مصرف سیگار
- اگر فرد به بیماری رفلاکس دستگاه گوارشی (GERD) مبتلا است، دستورات پزشک برای درمان این مشکل را دنبال کند.
درمان خون ریزی دستگاه گوارش
درمان خونریزی دستگاه گوارشی به علت و موقعیت خونریزی وابسته است.
۱. درمان در طول فرآیند تشخیص
در حین انجام اندوسکوپی دستگاه گوارش، اندوسکوپی بخش پایینی دستگاه گوارشی، کلونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی منعطف، یا لاپاراتومی، پزشک میتواند مانع از خونریزی در دستگاه گوارشی شود. وی میتواند با کمک ابزارهای در اختیار خود در اندوسکوپ، کلونوسکوپ یا سیگموئیدسکوپ، خون ریزی را متوقف کند تا بدین ترتیب
- به تزریق دارو به محل خونریزی بپردازد.
- محل خونریزی و بافت اطراف را با استفاده از حرارت، جریان الکتریکی یا لیزر درمان کند.
- رگهای خونی تحت تاثیر را با نوار یا گیره ببندد.
در حین آنژیوگرام، رادیولوژیست نیر میتواند داروهایی را تزریق یا مواد دیگری را وارد رگهای خونی کند تا بعضی از انواع خونریزی را متوقف سازد.
۲. درمان دارویی
زمانی که عفونت یا زخمها موجب خونریزی دستگاه گوارشی میشوند، متخصصان درمانی داروهایی را برای حل مشکل بیمار تجویز میکنند.
۳. جراحی
وقتی فردی با خونریزی حاد روبرو است یا خونریزی وی قابل متوقف کردن نیست، جراحی میتواند عمل لاپروسکوپی یا لاپاراتومی را برای توقف خونریزی به کار برد.
