گاستریت یا ورم معده بسیار شایع است و باعث تورم و التهاب معده می شود. در این مطلب علائم التهاب معده، علل و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
التهاب معده چیست
گاستریت یک اصطلاح عمومی برای گروهی از شرایطی است که یک وجه مشترک دارند: التهاب پوشش داخلی معده. التهاب گاستریت اغلب نتیجه عفونت با همان باکتری هایی است که بیشتر زخم های معده را ایجاد می کنند.
علائم ورم معده
بسیاری از افراد مبتلا به گاستریت علامتی ندارند. با این حال، گاستریت می تواند باعث سوء هاضمه شود.
گاستریت ممکن است ناگهان (حاد) شروع شود یا ممکن است آهسته پیشرفت کند و برای مدت طولانی ادامه یابد (مزمن).
درد در قسمت فوقانی شکم، درست زیر استخوان استرنوم، علامت شایع آن می باشد. درد آن معمولاً می گیرد و ول می کند. درد آن با مصرف قرص های آنتی اسید ممکن است کاهش یابد. گاهی غذا خوردن، درد را بدتر می کند. درد ممکن است شما را از خواب بیدار کند.
علائم دیگری که ممکن است رخ دهند عبارتند از:
- از دست دادن اشتها.
- نفخ شکم
- اوغ زدن
- حالت تهوع
- استفراغ
- احساس پری بعد از غذا
علت ورم معده
چرا معده باد میکند؟ خیلی ها این سوال را میکنند. در اینجا می خواهیم این سوال را پاسخ دهیم. معده شما به طور معمول برای کمک به هضم غذا و از بین بردن میکروب ها (باکتریها) اسید تولید می کند. این اسید خراب کننده است، بنابراین برخی از سلول های موجود در قسمت داخلی معده، یک مانع طبیعی مخاطی تولید می کنند. این مانع از لایه های معده و قسمت اول روده کوچک محافظت می کند.
بین مقدار اسیدی که شما تولید می کنید و مانع دفاعی مخاطی تعادل وجود دارد. در صورت ایجاد تغییر در این تعادل، گاستریت ممکن است ایجاد شود و به اسید اجازه می دهد تا به معده آسیب برساند.
عفونت با اچ پیلوری
از هر 10 زخم معده 8 مورد به دلیل عفونت با اچ پیلوری می باشند. اگر به آن مبتلا شوید و تحت درمان قرار نگیرید، عفونت معمولاً تا آخر عمر باقی می ماند.
داروهای ضد التهابی – از جمله آسپرین
بسیاری از افراد برای التهاب مفاصل (آرتروز)، دردهای عضلانی و غیره از داروهای ضد التهابی استفاده می کنند. این داروها گاهی اوقات روی سد مخاطی معده نیز تأثیر می گذارند و به اسید اجازه می دهند که زخم ایجاد کند. از هر 10 زخم معده، 2 مورد توسط داروهای ضد التهابی ایجاد می شوند.
علل دیگر
یک اتفاق استرس زا- مانند آسیب شدید یا بیماری خطرناک یا جراحی بزرگ. علت دقیق ایجاد گاستریت ناشی از استرس و بیماری های جدی مشخص نیست. با این حال، ممکن است به کاهش جریان خون به معده مربوط باشد.
به طور معمول، گاستریت می تواند در اثر یک واکنش خود ایمنی ایجاد شود- هنگامی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول ها و بافت های بدن خود حمله می کند (در این حالت، پوشش داخلی معده). این اتفاق ممکن است هم زمان با یک بیماری خود ایمنی دیگری مانند بیماری تیروئید هاشیموتو یا دیابت نوع 1 اتفاق بیافتد.
سایر دلایل گاستریت شامل سوء مصرف کوکائین یا نوشیدن زیاد الکل می باشد. گاهی اوقات ویروس ها، انگل ها، قارچ ها و باکتری هایی غیر از اچ پیلوری می توانند منجر به این بیماری شوند.
علت ورم معده بعد از غذا
هنگامی که التهاب رخ می دهد، پوشش معده تغییر می کند و برخی از سلول های محافظ خود را از دست می دهد. در این حالت، معده پس از خوردن فقط چند قاشق غذا احساس پری می کند. از آنجا که گاستریت مزمن در طولانی مدت اتفاق می افتد، پوشش داخلی معده به تدریج از بین می رود و می تواند منجر به متاپلازی یا دیسپلازی شود.
انواع گاستریت معده
نوع A زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن سلول های معده را از بین ببرد و خطر کمبود ویتامین، کم خونی و سرطان را افزایش می دهد.
نوع B ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است که شایع ترین نوع گاستریت مزمن می باشد. این باکتری می تواند منجر به زخم معده یا روده و سرطان شود.
گاستریت مزمن نوع C هنگامی ایجاد می شود که مواد شیمیایی پوشش داخلی معده را تحریک کنند. منابع متداول تحریک کننده ها شامل الکل، داروهای ضد التهابی صفراوی یا غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن می باشند.
آیا التهاب معده خطرناک است؟
گاستریت معمولاً خفیف است و بدون هیچگونه درمانی برطرف می شود. با این حال، گاستریت می تواند باعث ایجاد درد در قسمت بالای شکم و ممکن است منجر به زخم معده شود.
ورم معده و تنگی نفس
خیلیها میپرسند که آیا ورم معده باعث تنگی نفس می شود ؟ باید بگوییم استفراغ خونی یک علامت گاستریت شدید است. علائم دیگر گاستریت شدید شامل تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد شدید معده و مدفوع بد بو می باشند.
در صورت بروز هر یک از علائم زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- استفراغ خونی
- استفراغ زرد یا سبز
- مدفوع سیاه یا خونی
- درد شکم با تب
- سرگیجه و غش کردن
- ضربان قلب بالا
- تعریق زیاد
- تنگی نفس
درمان ورم معده
پزشک بر اساس نوع گاستریت و گاستروپاتی و علت آن ممکن است درمان های مختلفی را توصیه کند. درمان گاستریت و گاستروپاتی می تواند علائم را بهبود بخشد و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد.
اگر گاستریت شما ناشی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا داروهای دیگر باشد، اجتناب از این داروها ممکن است برای تسکین علائم شما کافی باشد. گاستریت ناشی از اچ پیلوری به طور مرتب با آنتی بیوتیک هایی که باعث از بین رفتن باکتری ها می شوند، درمان می گردد.
علاوه بر آنتی بیوتیک ها، از چند نوع داروی دیگر برای درمان گاستریت استفاده می شود:
مهار کننده های پمپ پروتون
داروهای موسوم به مهار کننده پمپ پروتون باعث مسدود شدن سلول هایی که اسید معده را ایجاد می کنند، می شوند. مهارکننده های پمپ پروتون معمول عبارتند از:
- امپرازول
- لانسوپرازول
- اسومپرازول
اگرچه، استفاده طولانی مدت از این داروها، به ویژه در دوزهای بالا، می تواند منجر به افزایش خطر شکستگی ستون فقرات، لگن و مچ پا شود. همچنین می تواند منجر به افزایش خطر نارسایی کلیوی و کمبود مواد مغذی شود.
قبل از شروع یکی از این داروها با پزشک خود مشورت کنید تا یک برنامه درمانی درست به شما توصیه کند.
داروهای کاهش دهنده اسید
داروهایی که میزان اسید معده شما را کاهش می دهد شامل موارد زیر است:
فاموتیدین
این داروها با پایین آوردن مقدار اسیدی که در دستگاه گوارش شما آزاد می شود، درد گاستریت را تسکین می دهند و اجازه می دهند تا معده شما بهبود یابد.
آنتی اسیدها
پزشک ممکن است برای تسکین سریع درد گاستریت، آنتی اسیدها را توصیه کند. این داروها می توانند اسید موجود در معده را خنثی کنند.
برخی از آنتی اسیدها ممکن است باعث اسهال یا یبوست شوند، بنابراین در صورت داشتن هر یک از این عوارض جانبی با پزشک خود مشورت کنید.
پروبیوتیک ها
نشان داده شده است که پروبیوتیک ها در بهبودی زخم معده کمک می کنند. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر اثرگذاری بر ترشح اسید وجود ندارد. در حال حاضر هیچ شواهدی در مورد استفاده از پروبیوتیک ها در مدیریت زخم معده وجود ندارد.
دکتر محمد امانی، فوق تخصص گوارش و کبد