سرطان معده از آنجا شروع می شود که سلول های سرطانی در لایه داخلی معده تشکیل می شوند. این سلول ها می توانند به یک تومور تبدیل شوند. گاها به این بیماری گاستیک کنسر نیز گفته می شود و این بیماری معمولا در طی سالیان متمادی رشد می کند و تبدیل به سرطان معده بدخیم می‌شود. اگر علائم سرطان معده را بشناسید، این بیماری را می توانید زودتر شناسایی کنید و درمان موثرتر خواهد بود.
علت سرطان معده بدخیم
دانشمندان دقیقا نمی دانند چه چیزی باعث می شود تا سلول های سرطانی در معده شروع به رشد کنند. اما چند نکته ی مشخص وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. یکی از آنها ایجاد عفونت با یک باکتری رایج به نام هلیکوباکترپیلوری است که باعث بروز زخم می شود.
التهاب روده، گاستریت نامیده می شود که باعث تخریب معده و بروز نوعی از کم خونی طولانی مدت به نام کم خونی مخرب می شود که باعث رشد پولیپ در معده می شود و می تواند منجر به بروز سرطان شود.
موارد دیگری که به نظر می رسد در افزایش خطر بروز سرطان نقش دارند، عبارت است از:
- مصرف دخانیات
- داشتن اضافه وزن یا چاقی مفرط
- داشتن رژیم غذایی سرشار از مواد دودی، ترش یا شور شده
- جراحی معده به دلیل زخم
- گروه خونی نوع آ
- عفونت ویروس اپشتین بار
- ژن‌های خاص
- کار کردن در صنایع و معادن ذغال سنگ، فلز، چوب یا لاستیک
- قرار گرفتن در معرض آزبست
علائم سرطان معده
در اوایل، سرطان معده وخیم ممکن است باعث بروز این نشانه ها شود:
سوء هاضمه یا سوزش معده پس از صرف غذا صرفا به معنای ابتلا به سرطان نیست. اما اگر این علائم را به طور مکرر احساس می کنید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
آنها می توانند دریابند که آیا شما عوامل خطر (ریسک فاکتورهای) دیگری دارید یا خیر، همچنین شما را مورد آزمایش و ارزیابی قرار می دهند تا مشکل اصلی را پیدا کنند.
با رشد تومورها در معده، ممکن است علائم جدی تری داشته باشید که در زیر به آنها اشاره شده است:
علائم اولیه سرطان معده
تشخیص بیماری
برای آگاهی از ابتلا به سرطان معده بدخیم پزشک ارزیابی خود را با معاینه فیزیکی شروع می کند. آنها همچنین در مورد سابقه پزشکی شما پرس و جو میکنند تا عوامل خطر را در شما مورد بررسی قرار دهند، همچنین در مورد سابقه ی خانوادگی ابتلا به سرطان معده نیز از شما پرس و جو می کنند. سپس، پزشک ممکن است انجام برخی از آزمایش ها را برای شما تجویز کند.
این آزمایش ها شامل موارد ذکر شده در زیر است:
– آزمایش خون
آزمایش خون برای یافتن علائم سرطان در بدن انجام می شود.
– آندوسکوپی فوقانی
برای آندوسکوپی معده ، پزشک متخصص یک لوله نازک و انعطاف پذیر که دارای دوربین کوچکی در سر آن است را در گلوی شما قرار می دهد تا بتواند معده ی شما را مورد مشاهده قرار داد. همچنین می‌تواند از کپسول آندوسکپی استفاده کند.
– تست دستگاه گوارش فوقانی
به شما یک نوشیدنی گچی شکل حاوی ماده ی باریوم داده می شود. این مایع معده شما را پوشش می دهد و باعث می شود که معده در تصاویر اشعه ایکس با وضوح بیشتری قابل رویت باشد.
– سی تی اسکن
این رویه یک نوع تصویر برداری بسیار قدرتمند با استفاده از اشعه ایکس است که تصاویر دقیق و مفصلی را از داخل بدن شما ارائه می دهد.
– بیوپسی (نمونه برداری)
پزشک شما قطعه کوچکی از بافت را از معده شما خارج می کند تا در زیر میکروسکوپ علائم سلول های سرطانی را بررسی کند. پزشک ممکن است این کار را در طی آندوسکوپی انجام دهند.
درمان سرطان معده بدخیم
بسیاری از رویه های درمانی می توانند با سرطان معده بدخیم مقابله کنند. رویه ای که شما و پزشک انتخاب می کنید به مدت زمان ابتلا به این بیماری یا میزان شیوع آن در بدن شما که استیج یا مرحله سرطان نامیده می شود بستگی دارد.
أنواع مراحل سرطان معده از مرحله صفر تا بدخیم به شرح زیر است:
– مرحله صفر
در این مرحله، پوشش داخلی معده شما دارای گروهی از سلول های ناسالم است که ممکن است به سرطان تبدیل شوند. و جراحی معمولا می تواند آن را درمان می کند.
پزشک شما ممکن است بخشی از معده و یا کل معده شما و همچنین گره های لنفاوی اطراف معده (اندام های کوچکی که بخشی از سیستم مبارزه با میکروب در بدن هستند) را از بین ببرد.
– مرحله اول
در این مرحله، شما یک تومور در پوشش معده خود دارید و ممکن است به غدد لنفاوی شما گسترش یافته باشد. همانند مرحله صفر، پزشک احتمالا بخشی از معده و غدد لنفاوی اطراف آن را حذف خواهد کرد. همچنین ممکن است به شیمی درمانی یا پرتو درمانی احتیاج داشته باشید.
از این رویه های درمانی می توان قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور و سپس برای از بین بردن سرطانی که باقی مانده است، استفاده کرد.
در شیمی درمانی از داروهایی برای حمله به سلول های سرطانی استفاده می شود. در پرتو درمانی، هم از دارو و هم از پرتوهای پر انرژی استفاده می شود تا سلول های سرطانی باقی مانده را از بین ببرند.
– مرحله دوم
در این مرحله، سرطان به لایه های عمیق تر معده و شاید به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
جراحی برای برداشتن بخشی از معده یا کل معده و همچنین حذف کردن گره های لنفاوی مجاور، هنوز درمان اصلی محسوب می شود.
به احتمال زیاد شما قبلا شیمی درمانی یا پرتو درمانی انجام داده اید و ممکن است بعد از آن هم به این رویه ها همچنان احتیاج داشته باشید تا باقی مانده ی سلول های سرطانی از بین بروند.
– مرحله سوم
سرطان اکنون ممکن است در تمام لایه های معده و همچنین سایر اندام های نزدیک به معده مانند طحال یا روده بزرگ رسیده باشد. سرطان حتی ممکن است کوچکتر باشد، اما به عمق غدد لنفاوی شما رسیده باشد.
شما معمولا برای برداشتن کل معده تحت عمل جراحی قرار می گیرید و رویه های شیمی درمانی یا پرتو درمانی را دریافت می کنید.
این روش گاها ممکن است سرطان را درمان کند. در غیر این صورت، حداقل می تواند به بهبود علائم کمک کند. اگر برای انجام عمل جراحی بیش از حد بیمار باشید، بسته به این که بدن شما توان چه رویه ای را داشته باشد ممکن است تحت شیمی درمانی، پرتوی یا هر دو قرار بگیرید.
– مرحله چهارم ، سرطان معده بدخیم
مرحله چهارم، آخرین مرحله از سرطان است که در واقع سرطان معده بدخیم به همین مرحله اشاره دارد. در این مرحله، سرطان به اندام هایی مانند کبد، ریه ها یا مغز گسترش یافته است.
درمان در این مرحله بسیار دشوارتر است، اما پزشک می تواند به شما در کنترل آن کمک کند و تا حدی علائم شما را بهبود دهد.
اگر تومور بخشی از سیستم دستگاه گوارشی شما را مسدود کرده باشد، ممکن است به موارد زیر احتیاج داشته باشید:
- از بین بردن بخشی از تومور به وسیله لیزر آندوسکوپ (یک لوله ی نازک که از درون گلو وارد بدن می شود)
- استفاده از استنت (یک لوله فلزی نازک) که می تواند مسیر را باز کند
- ممکن است لازم باشد بین معده و مری یا بین معده و روده کوچک استنت قرار داده شود
- جراحی بای پس معده برای ایجاد مسیری در اطراف تومور
- جراحی باز برای برداشتن بخشی از معده شما
در این مرحله نیز ممکن است از شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا هر دو استفاده شود. همچنین ممکن است درمان هدفمندی برای شما در نظر گرفته شود. ااین داروها به سلول های سرطانی حمله میکنند و با سلول های سالم کاری ندارند و این رویه ممکن است عوارض جانبی کمتری داشته باشد.
دکتر محمد امانی، فوق تخصص گوارش و کبد در تهران
