اجابت مزاج مکرر و یا همان دفع مدفوع مکرر به حالتی گفته می شود که در آن فرد بیشتر از حد معمول مدفوع می کند. علت دفعات زیاد مدفوع بزرگسالان بنابر دلایل زیادی می‌تواند رخ دهد از جمله خوردن غذای فاسد، عفونت معده و عوارض جانبی داروها. برای درمان تکرر مدفوع معمولاً با داروهای بدون نسخه انجام می شود.
دفع مکرر مدفوع چیست؟
اجابت مزاج مکرر به حالتی گفته می شود که در آن فرد بیشتر از حد معمول مدفوع دفع می کند. تعداد “طبیعی” برای دفع مدفوع وجود ندارد. بسیاری از پزشکان معتقدند که دفعات طبیعی دفع مدفوع می تواند از سه بار در روز تا سه بار در هفته باشد. با این حال ، الگوی “طبیعی” شما ممکن است متفاوت از این اعداد باشد. اینکه بگوییم احساس دفع مکرر مدفوع شخصی بیشتر شده است مبتنی بر افزایش الگوی معمول آن شخص است ، نه بر اساس یک تعریف استاندارد که برای همه اعمال شود.
دو حالت مشکل اصلی اجابت مزاج شامل مواد زیر است:
- یبوست: کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
- اسهال: بیش از سه بار دفع مدفوع شل در روز
چه کسانی دفعات زیاد مدفوع دارند؟
این نکته را مجددا یادآوری می‌کنیم اجابت مزاج مکرر به معنای تغییر الگوی دفع فرد می‌باشد و تعریف یکسانی برای تمامی افراد ندارد. دفعات زیاد مدفوع در بزرگسالان در هر سن و با هر جنسیتی می‌تواند رخ دهد. علت مدفوع زیاد در بزرگسالان، در بارداری و در کودکان و حتی نوزادان نیز شایع است. در ادامه علت دفع مکرر مدفوع در کودکان و همچنین بزرگسالان را بررسی خواهیم کرد.
علت دفع مکرر مدفوع
مدفوع زیاد نشانه چیست ؟ در برخی از موارد دفع مکرر مدفوع فقط برای مدت کوتاهی ادامه دارند و نیازی به نگرانی ندارند. این موارد می توانند ناشی از ناراحتی گوارشی ناشی از خوردن غذای فاسد، چرب یا ادویه دار، غذای غیر قابل تحمل یا باکتری روده ای باشد که در طی یک یا دو روز برطرف می شود.
از دیگر علل احتمالی مدفوع زیاد می توان به افزایش فعالیت بدنی، مصرف داروهای خاص مانند آنتی بیوتیک یا متفورمین یا تغییر در رژیم غذایی (فیبر، آب، چربی یا قند بیشتر) اشاره کرد. بعد از سازگاری فرد با این تغییرات یا ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی، ممکن است دفع مدفوع به حالت عادی بازگردد.
هنگامی که فرد علائم دیگری همراه با دفع مکرر مدفوع داشته باشد، ممکن است علت دفعات زیاد مدفوع بزرگسالان بنا بر یکی از دلایل زیر باشد:
- عفونت باکتریایی
- عفونت دیفیسیل (که در صورت عدم درمان می تواند جدی باشد)
- عفونت ویروسی
- عفونت انگلی، مانند کرم یا پروتوزوئا
- دیورتیکولیت (کیسه های کوچک در امتداد دیواره روده بزرگ که با مواد مدفوع راکد پر شده و ملتهب می شوند)
- بیماری التهابی روده
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
- بیماری سلیاک
- سرطان روده بزرگ
- انواع سرطان دستگاه گوارش
- حساسیت غذایی
- مشکلات کیسه صفرا
- عدم تحمل لاکتوز (عدم توانایی هضم لاکتو ، قند موجود در شیر و محصولات لبنی)
- سندرم روده تحریک پذیر
- عوارض جانبی داروها (از جمله داروهای آنتی اسید، ملین، نرم کننده مدفوع)
- غذاها و نوشیدنی‌های خاص، از جمله گیاهان خاص و دمنوش های گیاهی، الکل و کافئین
- استفاده از آنتی بیوتیک‌ها که می‌تواند باکتری‌های طبیعی روده را برهم بزند
- انسداد روده
- عوارض جراحی روده یا شکم
- عوارض درمان های سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی
تشخیص علت دفع مکرر مدفوع
در مواردی که علتی برای دفع مدفوع مشخص نشود، پزشک موارد زیر را از شما می پرسد:
- زمان آخرین دفع مدفوع
- هرچند وقت یکبار ادرار می کنید
- قوام مدفوع (آبکی یا سفت)
- اگر خون بر روی یا داخل مدفوع وجود دارد
- اگر از مقعد خونریزی دارید
- اگر سرگیجه یا گرفتگی عضله، درد، تب یا حالت تهوع دارید
- چه غذاها و نوشیدنی هایی مصرف می کنید
- اگر اخیراً تغییراتی در وزن خود ایجاد کرده اید
- داروهایی که مصرف می کنید
- اگر اخیراً مسافرت کرده اید
درمان تکرر مدفوع
موارد خفیف مدفوع مکرر را می توان با داروهای بدون نسخه مانند Pepto-Bismol® ، Imodium A-D® و Kaopectate® درمان کرد. این داروها به صورت شربت یا قرص در دسترس هستند. دستورالعمل های موجود در بسته را به دقت دنبال کنید.
دکتر محمد امانی، فوق تخصص گوارش و کبد در تهران
