ERCP

ERCP یا ای آرسی پی چیست؟

ERCP روشی است که طی آن پزشک می تواند لوله های کوچکی به نام مجاری لوزالمعده (پانکراس) و صفراوی که در درون بدن شما وجود دارد را مشاهده کند. این لوله ها در حوالی معده ی شما قرار گرفته اند.  

این لوله مایعات هاضم و گوارشی را از کبد و لوزالمعده به روده منتقل می کنند. برای انجام این فرآیند، پزشک از یک لامپ با نور منعطف به نام آندوسکوپ استفاده می کند. قطر آندوسکوپ یا اسکوپ، به اندازه ی ضخامت انگشت اشاره ی شما است. 

پزشک لوله ی آندوسکوپ را از دهان شما وارد معده و بعد وارد قسمت اول روده ی کوچک به نام اثنی عشر می کند. سپس پزشک یک لوله ی پلاستیکی بسیار کوچک و قابل انعطاف را در داخل اسکوپ قرار می دهد و مقداری رنگ که با اشعه ایکس قابل رویت است را در آن تزریق می کند.

این روش به پزشک شما اجازه می دهد تا مجاری گوارشی و چگونگی عملکرد آن ها را ببیند.

در چه مواردی پزشک از  ERCP استفاده می کند؟

پزشکان برای یافتن و درمان کردن مشکلات و ناراحتی های مربوط به مجرای لوزالمعده و مجاری صفراوی  از این روش استفاده می کنند. به عنوان مثال، اگر مشکوک به بیماری لوزالمعده یا کبد و یا مشکلی در مجاری صفراوی شما باشد. همچنین اگر در آزمایش خون، سونوگرافی و یا سی تی اسکن  شما یک نتیجه ی غیر طبیعی ببیند ممکن است برای شما انجام ERCP را تجویز کند. 

پزشک با استفاده از این آزمایش می تواند علت نتیجه ی غیرطبیعی بودن بدن در این آزمایشات را بررسی کند و برای حل مشکل و ناراحتی شما اقدام کند. و در نهایت، پزشک می تواند با استفاده از کلانژیو گرافی آندوسکوپیک به شما کمک کند تا در صورت نیاز به جراحی تصمیم درستی بگیرید و بهترین روش درمان را انتخاب کنید.

شایع ترین دلایل انجام  ERCP 

دلایل انجام ERCP

پزشک معالج ممکن است در شرایطی خاص، ERCP را هم قبل و هم بعد از جراحی کیسه صفرا انجام دهد. به عنوان مثال، آنها ممکن است سنگ کیسه صفرا را در مجرای صفراوی و بعضی اوقات در لوزالمعده پیدا کرده و آن را حذف کنند.

این فرآیند می تواند در یافتن سرطان یا ضایعات غیر سرطانی نیز مفید باشد. اگر مجرای صفراوی شما مسدود شده باشد، پزشک می تواند با استفاده از آن برای قرار دادن یک لوله پلاستیکی کوچک به نام استنت اقدام کند.  

این کار باعث باز شدن مجرا و جریان پیدا کردن مایعات گوارشی می شود. سرانجام، ERCP می تواند در یافتن و درمان مشکلات ایجاد شده پس از جراحی کیسه صفرا نیز مفید واقع شود.

قبل از انجام  ERCP چه باید کرد؟

این رویه در مطب پزشک، کلینیک و یا بیمارستان انجام می شود. اغلب به بیمار آرام بخش داده می شود.از طرفی بیمار در طول انجام آن بیهوش و یا خواب نیست، اما داروهای آرام بخشی که به بیمار داده می شود باعث خواب آلودگی و آرامش بیمار می شود.

دستورالعمل های دقیق مربوط به پیش از انجام به جراح بیمار بستگی دارد، اما در اینجا به چند مورد متداول برای در نظر گرفتن پیش از ERCP اشاره شده است. 

پرهیز غذایی 

پرهیز از خوردن و نوشیدن دقیقا از زمانی که پزشک به شما گفته است. 

پرهیز دارویی

ممکن است پزشک به شما اجازه داده باشد که در صبح روز جراحی برخی از داروهای خود را مصرف کنید. این داروها را فقط با یک جرعه کوچک بخورید.

این نوع داروها معمولا شامل داروهای رقیق کننده های خون و همچنین مکمل ها و داروهایی است که بر سیستم ایمنی بدن شما تاثیر می گذارند. هنگام برنامه ریزی برای انجام ERCP، حتما با جراح خود صحبت کنید.

آیا روش های جایگزین دیگری برای ERCP وجود دارد؟

گاهی اوقات برای بررسی ناراحتی های بیمار می توان از رادیولوژی و یا روش های جراحی پیشرفته تر بر پایه ی دوربین و ابزار و یا عمل جراحی باز یا لاپاروسکوپی استفاده کرد. اما استفاده از ERCP شایع تر است، چرا که نسبت به عمل جراحی کمتر حالت تهاجمی دارد و از میزان موفقیت بالایی برخوردار است.

در طول انجام ERCP چه اتفاقی می افتد؟

ممکن است یک پرستار قبل از شروع آزمایش، گلوی شما را با یک اسپری موضعی بی حس کند. این کار باعث می شود تا گلوی شما بی حس شود و در حین وارد شدن لوله به گلویتان، حس خفگی نداشته باشید و با آرامش این رویه را طی کنید.

شما داروی آرام بخش را از طریق تزریق وریدی (IV) دریافت خواهید کرد. اگر پزشک تشخیص دهد که برای ERCP به بیهوشی عمومی نیاز دارید، پس از دریافت بیهوشی کاملا به خواب می روید و در طی انجام این فرآیند کاملا خواب خواهید بود.

شما در طی این فرآیند بر روی میزی دراز می کشید که اشعه ی ایکس از آن عبور می کند. سپس پزشک شما آندوسکوپ را در دهان شما قرار می دهد. و بعد آن را به پایین گلو (مری) و به داخل معده و در نهایت به بخش اول روده ی کوچک یعنی اثنی عشر منتقل می کند.

فرآیند انجام ERCP

آندوسکوپ تاثیری در تنفس شما ندارد و حتی ممکن است در طول عمل به خواب بروید و متوجه وارد شدن اندوسکوپ به گلو و بدنتان نشوید. اگر به هوش باشید و احساس ناراحتی کردید، احتمالا این حس بسیار جزئی خواهد بود.

به عنوان مثال، ممکن است به خاطر هوایی که پزشک برای باد کردن اثنی عشر شما استفاده می کند، کمی احساس نفخ کنید.  همچنین ممکن است زمانی که پزشک برای گرفتن تصاویر اشعه ایکس، رنگ تزریق می کند کمی احساس ناراحتی کنید.  

این فرآیند معمولا حدود سی دقیقه تا یک ساعت طول می کشد. بسته به آن چه که پزشک برای فهمیدن و انجام آن نیاز دارد، ممکن است  زمان پروسه متغییر باشد. می توانید پیش از انجام آن با پزشک خود صحبت کنید و طول مدت زمان اجرای این رویه را از او بپرسید.

پس از تمام شدن فرآیند ERCP چه می شود؟

شما برای حدود یک تا دو ساعت پس از اتمام فرآیند ERCP در اتاق عمل باقی می مانید، تا زمانی که تاثیر آرام بخش ها از بین بروند. سپس می توانید از کسی بخواهید تا شما را به خانه برساند. و پس از آن احتمالا می خواهید بقیه روز را در خانه استراحت کنید.

می توانید بعد از عمل به طور طبیعی و طبق معمول غذا بخورید و داروهای منظم خود را مصرف کنید، مگر این که پزشک به شما بگوید که باید طی یک دوره ی زمانی از خوردن غذا و مصرف داروهای خود پرهیز کنید. ممکن است یک یا دو روز گلو درد داشته باشید.  

ممکن است لازم باشد بعد از عمل، شب را در بیمارستان بگذرانید. اگر چنین باشد، پزشک در مورد آن با شما صحبت خواهد کرد.

 

دکتر محمد امانی

فوق تخصص گوارش و کبد