آندوسکوپی، از جمله پیشرفت‌های مهم در عرصه پزشکی، به پزشکان این امکان را می‌دهد که با دقت بیشتری به داخل بدن بیمار نگاه کنند و اقدامات تشخیصی و درمانی را با حداقل تهاجم انجام دهند. این فناوری که ریشه در ابتکارات قرن نوزدهم دارد، امروزه به وسیله‌ای پیچیده و دقیق تبدیل شده است که در بسیاری از تخصص‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.در تاریخچه آندوسکوپی، شاهد تکامل از ابزارهای اولیه تا دستگاه‌های پیشرفته امروزی هستیم که نه تنها به مشاهده، بلکه به انجام اعمال جراحی کم‌تهاجمی و دقیق کمک می‌کنند. کاربرد آن در حوزه‌هایی نظیر گوارش، ارتوپدی، و گاینکولوژی، آن را به یک ابزار کلیدی در افزایش دقت تشخیصی و بهبود نتایج درمانی تبدیل کرده است.در زمینه تحقیقات و نوآوری‌های اخیر، پیشرفت‌ها در فناوری آندوسکوپی ادامه دارد و باعث شده تا پزشکان بتوانند با ریسک کمتر و بازیابی سریع‌تر بیماران را درمان کنند. هر گام جدید در این مسیر نه تنها ابزارهای ما را دقیق‌تر می‌کند، بلکه به ما امکان می‌دهد تا زندگی بیماران را بهبود ببخشیم. این اکتشافات نوین، دریچه‌ای به آینده‌ای روشن‌تر در علوم پزشکی می‌گشایند، جایی که تشخیص و درمان همراه با کمترین دخالت جسمی و بیشترین دقت ممکن است.
آندوسکوپی معده چیست؟
آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش (ازوفاگو گاسترو دئودنوسکوپی یا EGD) فرایندی است که امکان معاینه ناحیه داخلی مری، معده و دوازدهه را برای پزشک فراهم می کند. در این روش یک لوله باریک، انعطاف پذیر و دارای نور به نام آندوسکوپ پس از عبور از دهان و حلق، وارد مری، معده و دوازدهه می شود. آندوسکوپ امکان مشاهده نواحی داخلی بدن و در صورت نیاز وارد کردن ابزار های نمونه برداری بافتی را به پزشک ارائه می کند.
آندوسكوپی برای چیست؟
آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش فرایندی است که به شناسایی اغلب سرطان های معده کمک می کند. آندوسکوپی فوقانی همچنین مری و بخشی از دوازدهه را بررسی می کند. دوازدهه به قسمت اول روده کوچک گفته می شود.
در صورت مشاهده بافت غیر طبیعی، پزشک از آن نمونه برداری می کند تا از نظر داشتن سلول های سرطانی بررسی شود. این نمونه با نام بیوپسی نیز شناخته می شود. پزشک متخصص پاتولوژی این نمونه را در زیر میکروسکوپ بررسی می کند. این نمونه علاوه بر سرطان معده می تواند حضور عفونت هلیکو باکتر پیلوری یا نوعی دیگر از سرطان به نام لنفوم را شناسایی کند.
آندوسکوپی یک روش تشخیصی و گاهی درمانی است که در طیف وسیعی از موارد پزشکی کاربرد دارد. در این روش، پزشک یک دستگاه بلند و انعطاف‌پذیر یا سخت به نام آندوسکوپ را از طریق دهان، مجرای ادراری یا شکاف کوچکی در پوست وارد بدن می‌کند تا ارگان‌های داخلی بدن را مشاهده کند. این فناوری به پزشکان این امکان را می‌دهد که با دقت بالایی تصاویر مستقیم و واضحی از داخل بدن بیمار به دست آورند. در ادامه به برخی از کاربردهای اصلی آندوسکوپی اشاره می‌کینم:
۱.تشخیص بیماری‌ها: آندوسکوپی به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند زخم‌ها، التهاب، تومورها، و عفونت‌ها را در ارگان‌هایی مانند معده، روده‌ها، مری، ریه‌ها و دیگر بخش‌ها تشخیص دهند.
۲.انجام بیوپسی: از طریق آندوسکوپ، پزشک می‌تواند نمونه‌های کوچکی از بافت‌ها را برای بررسی بیشتر و تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها، مانند سرطان، بردارد.
۳.درمان بیماری‌ها: آندوسکوپی نه تنها برای تشخیص بلکه برای درمان برخی موارد نیز استفاده می‌شود. برای مثال، از آن برای برداشتن پولیپ‌ها، توقف خونریزی‌های داخلی، یا از بین بردن انسداد‌ها در مجاری بدن استفاده می‌شود.
۴.نظارت بر بیماری یا درمان‌های جاری: آندوسکوپی می‌تواند به عنوان ابزاری برای نظارت بر پیشرفت یک بیماری یا اثربخشی یک درمان خاص به کار رود.
با توجه به کم تهاجمی بودن، دقت بالا، و امکانات درمانی که آندوسکوپی ارائه می‌دهد، این روش به یکی از ابزارهای کلیدی در پزشکی مدرن تبدیل شده است.
آندوسکوپی معده با بیهوشی
با اینکه این نوع آندوسکوپی دردناک نیست اما می تواند ناراحت کننده باشد بنابراین امکان دارد پزشک جهت کمک به راحتی بیمار به او داروی آرام بخش دهد. گاهی اوقات، به بیمار داروی بیهوشی داده می شود تا در طول فرایند به خواب رود. آندوسکوپ باید به آرامی وارد بدن شود. تمامی فرایند های آندوسکوپی با مصرف مقداری داروی آرام بخش همراه می باشند.
این دارو ها به راحتی فرد و کاهش حالت تهوع (رفلکس گگ) کمک می کنند. بیمار با مصرف داروی آرام بخش به خوابی با شدت متوسط تا عمیق رفته و هنگام وارد شدن آندوسکوپ به دهان و معده دردی احساس نخواهد کرد. آندوسکوپی معده، که گاهی با نام گاستروسکوپی شناخته می‌شود، یک روش تشخیصی و درمانی است که برای مشاهده مستقیم داخل معده و بخش‌های اولیه روده کوچک (دوازدهه) به کار می‌رود. این روش می‌تواند در حالت بیهوشی کامل انجام شود تا بیمار در طول عمل راحتی بیشتری داشته باشد و از اضطراب و ناراحتی کاسته شود. در ادامه، به تفصیل در مورد مراحل، کاربردها، و جوانب مختلف آندوسکوپی معده با بیهوشی کامل توضیح می‌دهیم:
۱.آماده‌سازی قبل از عمل:
- بیمار باید حدود 6 تا 8 ساعت قبل از عمل ناشتا باشد تا معده کاملاً خالی شود.
- بررسی‌های پزشکی پیشین و انجام آزمایش‌های لازم برای اطمینان از سلامت بیمار و تعیین نوع بیهوشی.
- گفتگو با بیمار درباره هرگونه حساسیت دارویی و بررسی داروهایی که بیمار مصرف می‌کند.
۲.انجام بیهوشی:
- بیمار بیهوشی عمومی دریافت می‌کند، که به او کمک می‌کند کاملاً بی‌هوش شود و هیچ دردی احساس نکند.
- تیم پزشکی به دقت عملکرد حیاتی بیمار را زیر نظر دارد.
۳.انجام آندوسکوپی:
- پزشک آندوسکوپ را از طریق دهان و مری وارد معده می‌کند.
- دوربین و چراغ موجود در سر آندوسکوپ تصاویری واضح از داخل معده و دوازدهه به پزشک می‌دهد.
- در صورت نیاز، ابزارهای کوچکی مانند قیچی یا پنس از طریق آندوسکوپ برای نمونه‌برداری یا انجام اقدامات درمانی وارد می‌شوند.
۴.عد از عمل:
- بیمار برای چند ساعت تحت نظر قرار می‌گیرد تا از بیهوشی خارج شود.
- پزشک علائم حیاتی و وضعیت عمومی بیمار را بررسی می‌کند.
- توصیه‌های پس از عمل، از جمله استراحت و دستورالعمل‌های غذایی داده می‌شود.
کاربردها و فواید آندوسکوپی معده با بیهوشی کامل
- تشخیص دقیق‌تر: آندوسکوپی اجازه می‌دهد تا پزشکان مستقیماً داخل معده را مشاهده کنند، که این امر می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌هایی نظیر زخم‌ها، التهاب، و تومورها کمک کند.
- درمان بیماری‌ها: می‌توان از آندوسکوپی برای انجام اقدامات درمانی، مانند برداشتن پولیپ‌ها یا توقف خونریزی‌ها استفاده کرد.
- کاهش درد و ناراحتی: بیهوشی کامل درد و ناراحتی را به حداقل می‌رساند و تجربه‌ای راحت‌تر برای بیمار فراهم می‌کند.
- جلوگیری از اضطراب: بیهوشی کامل بیمارانی که از اضطراب بالا یا ترس از روش‌های پزشکی رنج می‌برند را تسکین می‌دهد.
- فرد باید از حداقل ۸ ساعت قبل از فرایند از خوردن و نوشیدن خودداری کند
- دارو ها باید 4 ساعت قبل از عمل به همراه اندکی آب مصرف شوند
- در روز فرایند لباس های آزاد بپوشید
- افراد می توانند در طول عمل لباس های آستین کوتاه خود را زیر لباس مخصوص (گان) بپوشند
- امکان دارد هوای اتاق عمل سرد باشد به همین دلیل در صورت نیاز می توان جوراب پوشید
- در صورت دریافت داروی آرام بخش، بیمار باید با یکی از دوستان یا آشنایان خود جهت بازگشتن به خانه هماهنگ کند. بیماران پس از فرایند قادر به استفاده از حمل و نقل عمومی نخواهند بود
کارهایی که قبل از آندوسکوپی باید انجام داد؟
کارهایی که قبل از آندوسکوپی دستگاه فوقانی گوارش باید انجام داد را در بازه‌های زمانی مشخص بررسی می‌کنید:
– ۷ روز قبل از آندوسکوپی
مصرف دارو های آهن، آسپرین، محصولات آسپرین و پپتو بیسمول را قطع کنید. به یاد داشته باشید که مصرف داروی استامینوفن (تیلنول) تداخلی با فرایند نخواهد داشت.
در صورت داشتن هر گونه سوال درباره دارو ها مخصوصا در هنگام توصیه پزشک به عدم قطع ناگهانی آن ها، با پزشک خود مشورت کنید.
– ۵ روز قبل از آندوسکوپی
مصرف دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی همچون ایبوپروفن، فلدن، ناپروسین، نوپرین، سلبرکس و ویوکس را قطع کنید.
– یک روز قبل از آندوسکوپی
افراد باید در شب قبل از عمل از خوردن هرگونه خوراکی جامد پس از نیمه شب خودداری کنند.
– روز آندوسکوپی
- در روز آندوسکپی رعایت نکات زیر بسیار حائز اهمیت است:
- فرد باید از حداقل ۸ ساعت قبل از فرایند از خوردن و نوشیدن خودداری کند
- دارو ها باید 4 ساعت قبل از عمل به همراه اندکی آب مصرف شوند
- در روز فرایند لباس های آزاد بپوشید
- افراد می توانند در طول عمل لباس های آستین کوتاه خود را زیر لباس مخصوص (گان) بپوشند
- امکان دارد هوای اتاق عمل سرد باشد به همین دلیل در صورت نیاز می توان جوراب پوشید
- در صورت دریافت داروی آرام بخش، بیمار باید با یکی از دوستان یا آشنایان خود جهت بازگشتن به خانه هماهنگ کند.
- بیماران پس از فرایند قادر به استفاده از حمل و نقل عمومی نخواهند بود
قبل از آندوسکوپی معده چه بخوریم؟
افراد باید در شب قبل از عمل از خوردن هرگونه خوراکی جامد پس از نیمه شب خودداری کنند. این خوراکی‌ها شامل آدامس و قرص های نعنایی نیز می شوند.
با این حال، در صورتی که فرایند در بعد از ظهر انجام شود، افراد تا ۶ ساعت قبل از عمل می توانند مایعات شفاف مصرف کنند. از جمله مایعات شفاف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- -آب
- -قهوه بدون خامه
- -آب سیب
- -نوشابه بدون رنگ
- -سوپ آبکی
آندوسکوپی معده چقدر طول میکشد
آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش تقریبا 10 تا 15 دقیقه طول می کشد. کولونوسکوپی نیز در حدود 15 تا 30 دقیقه زمان می برد.
بیماران چه مدت پس از فرایند در اتاق ریکاوری خواهند ماند؟
بیماران 30 تا 40 دقیقه پس از فرایند در اتاق ریکاوری (بهبودی) حضور خواهند داشت.
بیشتر بخوانید: آندوسکوپی معده چقدر طول میکشد؟
آندوسکوپی معده با بیهوشی چقدر طول میکشد
اگر از بیهوشی عمومی استفاده می کنید، در تمام مراحل خواب خواهید بود و پس از اتمام آن از خواب بیدار می شوید. اگر بیهوشی عمومی ندارید ، بی حسی موضعی به شما داده می شود که در آن آندوسکوپ قرار داده می شود تا ناحیه را بی حس کرده و روند کار را آسان تر کند. تقریبا نیز 10 تا 15 دقیقه طول خواهد کشید.
مراقبت های بعد از آندوسکوپی
مراقبت‌های بعد از آندوسکوپی معده، خصوصاً زمانی که تحت بیهوشی کامل انجام شده است، اهمیت زیادی دارند تا اطمینان حاصل شود که بیمار به سلامت و بدون عوارض از این روش بهبود می‌یابد. در ادامه به توضیحاتی در مورد اقدامات و توصیه‌های مراقبتی بعد از انجام آندوسکوپی می‌پردازیم:
۱.مراقبت بعد از آندوسکوپی:
بستری تحت نظر: بیماران معمولاً باید بعد از آندوسکوپی برای چندین ساعت تحت نظر بمانند تا اثرات بیهوشی کاملاً از بین برود. پزشکان و پرستاران علائم حیاتی بیمار را بررسی کرده و اطمینان حاصل می‌کنند که هیچ عوارض جانبی خطرناکی وجود ندارد.
۲. استراحت: توصیه می‌شود که بیمار بعد از بازگشت به خانه بقیه روز را استراحت کند. فعالیت‌های سنگین و رانندگی تا حداقل 24 ساعت بعد از آندوسکوپی نباید انجام شود.
چند روز اول بعد از آندوسکوپی
تغذیه: بیمار می‌تواند بعد از زوال کامل اثرات بیهوشی و بازگشت قدرت بلع، تغذیه خود را از نو شروع کند. معمولاً توصیه می‌شود که شروع با مایعات و غذاهای نرم مانند سوپ و پودینگ صورت گیرد و به تدریج به رژیم غذایی عادی بازگردد.
مراقبت از محل ورود آندوسکوپ: اگرچه معمولاً آندوسکوپی از طریق دهان انجام می‌شود و نیاز به مراقبت‌های خاصی برای محل ورود ندارد، اما خوب است که بیمار در صورت بروز هرگونه درد، تورم، یا خونریزی، فوراً به پزشک مراجعه کند.
نکاتی که باید بعد از آندوسکوپی به آن توجه کنید:
درد شکمی شدید: اگر بیمار بعد از آندوسکوپی دچار درد شکمی شدید، تب، تهوع، استفراغ یا خونریزی شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
خونریزی: مقدار کمی خونریزی پس از آندوسکوپی ممکن است طبیعی باشد، به خصوص اگر نمونه‌برداری بافتی صورت گرفته باشد. اما خونریزی شدید یا مداوم نیاز به بررسی فوری دارد.
پیگیری‌های منظم با پزشک برای بررسی نتایج آندوسکوپی و تصمیم‌گیری در مورد اقدامات بعدی درمانی اهمیت دارد. اگر بیمار در طول دوره بهبودی با هرگونه مشکلی روبرو شود، باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهد.
بعد از آندوسکوپی
پس از انجام آندوسکوپی دستگاه گوارش می توان موارد زیر را انتظار داشت:
- سپری کردن 1 تا 2 ساعت پس از فرایند در بیمارستان یا مرکز درمانی جهت کاهش اثرات داروی بیهوشی
- استراحت در خانه در طول روز
- نفخ یا حالت تهوع برای مدتی پس از فرایند
- گلو درد در طول 1 تا 2 روز پس از عمل
- بازگشت به رژیم غذایی قبل پس از طبیعی شدن توانایی بلعیدن غذا
غذاهایی که بعد از آندوسکوپی باید خورد
افراد درصورتی که احساس کنند می توانند غذا بخورند، باید با نوشیدن آب و دیگر مایعات خنک غذا خوردن را شروع کنند. در طول 24 تا 48 ساعت اول پس از فرایند باید وعده های غذایی کوچک و حاوی خوراکی های نرم و آسان هضم مصرف شوند. از جمله این موارد می توان به سوپ، تخم مرغ، آب میوه، پودینگ، حریره بادام، فرنی و موارد دیگر اشاره کرد.
عوارض آندوسکوپی معده با بیهوشی
البته که بی هوشی برای انجام آندوسکوپی معده یکی از ابزارهای مهم و حیاتی است. اما همانطور که در هر روش پزشکی دیگری، آندوسکوپی نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
عوارض مربوط به بیهوشی
- نفخ‌های معده ایجاد حالت تهوع و استفراغ
- ریسک عفونت‌های تنفسی مانند آتلکتازی ریه
- نارسایی قلبی و تنفسی در برخی موارد
عوارض مربوط به خود آندوسکوپی:
- خونریزی: ممکن است در صورت وجود زخم‌های معده یا اثنی عشر به وجود آید.
- آلرژی به داروهای استفاده شده یا ماده‌های ضدعفونی کننده.
- صفراویت: در صورتی که صفرا در سیستم گوارشی به معده برگشته باشد.
- تهوع و استفراغ ناشی از تحریک مختصر دیواره معده.
عوارض نادر:
- ترشحات خونی: در صورت وجود زخم‌های شدید.
- پارگی دیواره معده: این عارضه نادر است اما بسیار جدی می‌باشد و به علت فشار زیادی که در زمان آندوسکوپی ممکن است بر روی دیواره معده وارد شود.
آندوسکوپی معده چگونه انجام می شود؟
آندوسکوپی معده یک روش تشخیصی است که برای بررسی و تشخیص بیماری‌ها و مشکلات معده استفاده می‌شود. در این روش، یک دستگاه به نام آندوسکوپ به کمک یک لوله انعطاف پذیر وارد داخل معده می‌شود. این دستگاه دارای یک دوربین و ابزارهای کوچکی است که به پزشک امکان می‌دهد تا داخل معده را ببیند و عملیاتی مانند برداشتن نمونه بافت یا برطرف کردن خونریزی‌ها را انجام دهد.قبل از آندوسکوپی، بیمار باید نوعی بیهوشی (معمولاً بیهوشی موضعی یا عمومی) دریافت کند تا احساس درد و عدم راحتی را کاهش دهد. سپس، آندوسکوپ به طور ملایم از دهان وارد معده می‌شود و پزشک می‌تواند به طور مستقیم درون معده را مشاهده کند. اگر نیاز به برداشتن نمونه بافت یا انجام هرگونه اقدام دیگری باشد، ابزارهای کوچکی از داخل آندوسکوپ وارد معده می‌شوند.پس از انجام آندوسکوپی، بیمار به طور عمومی در اتاق بیداری باقی می‌ماند تا اثرات بیهوشی کاملاً از بین برود. اکثر بیماران پس از آندوسکوپی به سرعت به وضعیت طبیعی خود برمی‌گردند و معمولاً در همان روز به خانه بازمی‌گردند.در مجموع، آندوسکوپی معده یک روش ایمن و مؤثر برای تشخیص و درمان مشکلات معده است که توسط پزشکان متخصص گوارش‌پزشکی انجام می‌شود.
عوارض بعد از آندوسکوپی معده
آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش، فرایندی ایمن به شمار می رود. با اینکه احتمال خطر بروز عوارض ناشی از این فرایند پایین بوده اما این موارد شامل نمونه های زیر می شوند:
- خونریزی از محل برداشت پولیپ یا نمونه بافتی
- سوراخ شدن لایه مجرای فوقانی لوله گوارش
- بروز واکنش غیر طبیعی به ماده آرام بخش از جمله مشکلات قلبی یا تنفسی
خونریزی ایجاد شده توسط فرایند اغلب اندک بوده و بدون درمان متوقف می شود. بروز مشکلات جدی همچون سوراخ شدن مجرای گوارشی رایج نیستند. امکان دارد، جراح جهت درمان برخی عوارض ناشی از فرایند تصمیم بر انجام جراحی داشته باشد. پزشک می تواند بروز واکنش غیر طبیعی به داروی آرام بخش را با استفاده از دارو ها یا مایعات وریدی در حین و پس از فرایند مهار کند.
عوارض شدید آندوسکوپی معده
در صورت بروز هر کدام از علائم زیر پس از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی باید فورا به پزشک مراجعه کرد:
- درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی
- مشکل در بلع یا درد تشدید شونده گلو
- استفراغ مخصوصا در صورت وجود خون یا دانه های قهوه مانند در آن
- درد تشدید شونده شکم
- سیاه، خونی یا قیر مانند بودن مدفوع
- تب
جواب آندوسکوپی معده چقدر طول میکشد؟
جواب آندوسکوپی بعد از اتمام آندوسکپی در اختیار شما قرار می گیرد که شامل عکس هایی است که پزشک از نواحی مختلف معده گرفته است. اگر پزشک نمونه برداری یا بیوپسی کرده باشد قطعا زمان بیشتری می برد و باید منتظر جواب آزمایشگاه و یا پاتوبیولوژی باشید.
آندوسکوپی معده درد دارد؟
بیشتر بیماران حین آندوسکوپی معده احساس درد و ناراحتی نمی‌کنند، زیرا قبل از انجام این فرآیند، آنها به بیهوشی محلی یا کلی تحت آندوسکوپی قرار می‌گیرند که باعث کاهش درد و عدم راحتی می‌شود. بنابراین، اغلب بیماران حین انجام آندوسکوپی معده از درد یا عدم راحتی گزارش نمی‌دهند.اما بعضی از افراد ممکن است احساس کمی ناخوشایندی، فشار یا گرفتگی در هنگام وارد شدن دستگاه آندوسکوپ به داخل معده داشته باشند. این احساسات معمولاً موقتی و خیلی ضعیف هستند.اگرچه بسیاری از بیماران احساس درد نمی‌کنند، اما افرادی که دارای حساسیت یا مشکلات زیرینی مثل اضطراب یا مشکلات در دستگاه گوارشی هستند، ممکن است بیشتر از دیگران احساس ناراحتی کنند. در این صورت، مهم است که با پزشک خود در مورد هر گونه نگرانی یا نیاز به تسکین درد صحبت کنید تا او بتواند برای شما راحتی بیشتری فراهم کند.
