بیماری التهابی روده یا IBD که شامل دو نوع اصلی بیماری کرون و کولیت اولسروز می‌شود، یک اختلال مزمن است که میلیون‌ها انسان را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری‌ها، که هر دو با التهاب گسترده و پیشرونده روده مشخص می‌شوند، می‌توانند علائمی شدیدی ایجاد کنند! از درد شکمی و اسهال گرفته تا خستگی مزمن و کاهش وزن. علاوه بر ضعف جسمانی، IBD می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر روان و کیفیت زندگی بیماران داشته باشد چرا که مدیریت این بیماری مستلزم دوره‌های طولانی درمان، مراقبت‌های پزشکی مداوم و بعضاً جراحی‌های مکرر است. در این مقاله از کلینیک گوارش پارلا به بررسی جامع تمام جنبه‌های بیماری التهاب روده (IBD) می‌پردازیم.

علائم IBD چیست؟

بیماری‌های التهابی روده یا همان IBD می‌تواند علائم متنوع و گاها شدیدی ایجاد کند. علائم اصلی این بیماری‌ها معمولاً شامل درد شکمی مداوم، اسهال (گاهی اوقات خونی)، خستگی، و کاهش وزن می‌شوند. بسیاری از بیماران ممکن است تب کنند و احساس کلی بیماری داشته باشند. در موارد پیشرفته‌تر، علائم می‌توانند شدیدتر شوند و باعث مشکلات جدی‌تری مانند آنمی (کم خونی) و مشکلات پوستی شوند.

علاوه بر این، برخی بیماران ممکن است علائمی مانند درد مفاصل، التهاب چشم، و زخم‌های پوستی را تجربه کنند. این حالت‌ها نشان‌دهنده پاسخ ایمنی بدن به التهاب است که می‌تواند قسمت‌های دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص و درمان به موقع این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند.

اسهال: اسهال یکی از شایع‌ترین و از مهم‌ترین علائم بیماری‌های التهابی روده (IBD) است که این عارضه معمولاً ناشی از التهاب و آسیب دیدگی مخاط روده است که جذب آب و مواد مغذی را مختل می‌کند. در نتیجه، حرکت محتویات روده سریع‌تر از حالت عادی صورت می‌گیرد که منجر به دفع مدفوع رقیق و بیشتر می‌شود. اسهال می‌تواند همراه با درد شکمی، احساس فوریت برای دفع مدفوع و بی‌اختیاری مدفوع باشد.

در شرایطی که اسهال شدید باشد، ممکن است خون یا مخاط نیز در مدفوع دیده شود، که نشان‌دهنده التهاب شدید و آسیب به دیواره‌های روده است. این وضعیت می‌تواند به کم آبی بدن، کاهش وزن و کم خونی منجر شود. مدیریت اسهال در بیماران مبتلا به IBD اغلب نیاز به استراتژی‌های دارویی دقیق، تغییرات در رژیم غذایی و گاهی اوقات درمان‌های جراحی دارد تا التهاب را کنترل و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

درد شکم و گرفتگی: درد شکمی و گرفتگی از علائم رایج دیگر در بیماران مبتلا به IBD هستند و اغلب به دلیل التهاب و تورم در دیواره‌های روده ایجاد می‌شوند. این دردها می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و گاهی اوقات به صورت حمله‌ای ظاهر شوند. التهاب مزمن می‌تواند باعث شود که روده‌ها به سختی منقبض شوند، که این امر منجر به گرفتگی‌های دردناک می‌گردد. این علائم نه تنها ناراحت‌کننده هستند، بلکه می‌توانند بر فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند. درمان‌های مختلف، از جمله داروهای ضد التهابی، تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی، می‌توانند به کنترل این علائم کمک کنند.

خونریزی رکتال و وجود خون در مدفوع: خونریزی رکتال و حضور خون در مدفوع یکی از نگران‌کننده‌ترین علائم بیماری‌های التهابی روده است و می‌تواند نشان‌دهنده آسیب دیدگی و التهاب شدید در دیواره‌های روده باشد. این علامت معمولاً در کولیت اولسروز شایع‌تر است، جایی که التهاب بیشتر در روده بزرگ و رکتوم متمرکز می‌شود. خون ممکن است به صورت رگه‌های قرمز روشن یا خون داخل مدفوع، و گاهی اوقات به صورت خون خالص و جدا از مدفوع ظاهر شود. این حالت می‌تواند باعث کم خونی شود و بیماران را در معرض خطر کم آبی و سایر عوارض جدی قرار دهد.

درمان خونریزی رکتال در بیماران مبتلا به IBD اغلب شامل استفاده از داروهای ضد التهاب و در مواردی کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و ترمیم آسیب‌دیدگی‌های روده می‌شود. در موارد شدیدتر، جراحی برای برداشتن بخش‌های آسیب‌دیده‌ی روده ممکن است ضروری باشد. همچنین، پیگیری منظم با پزشک برای جلوگیری از تشدید علائم و کنترل بیماری ضروری است.

خستگی: خستگی یکی از شایع‌ترین و گاهی اوقات یکی از مشکل‌سازترین علائم است که تاثیر عمیقی بر کیفیت زندگی فرد دارد. این خستگی ممکن است نتیجه کم خونی ناشی از خونریزی مزمن روده، کمبود مواد مغذی به دلیل جذب ناکافی، یا واکنش بدن به التهاب مزمن باشد. همچنین، فاکتورهای روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی که گاهی در بیماران مبتلا به IBD دیده می‌شوند، می‌توانند به این خستگی دامن بزنند. مدیریت این عارضه معمولاً نیازمند یک رویکرد چندجانبه شامل بهبود رژیم غذایی، مکمل‌های غذایی، داروهای مناسب، و استراتژی‌های مدیریت استرس است.

کاهش وزن و کم اشتهایی: التهاب مزمن موجود در روده می‌تواند باعث شود که جذب مواد مغذی به خوبی انجام نشود که این امر به نوبه خود می‌تواند منجر به کم اشتهایی و در نهایت کاهش وزن شود. همچنین، درد مزمن و دیگر عوارض گوارشی مانند اسهال مکرر و گرفتگی‌های شکمی می‌توانند تمایل فرد به خوردن غذا را کاهش دهند. این شرایط می‌تواند به یک چرخه منفی منجر شود که در آن کمبود مواد مغذی و انرژی به تداوم خستگی و ضعف بدنی کمک می‌کند.

مشکلات پوستی: مشکلات پوستی در بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی روده (IBD) می‌توانند به عنوان یکی از علائم خارج روده‌ای این بیماری‌ها ظاهر شوند و شامل شرایطی مانند اریتما نودوزوم (به صورت برآمدگی‌های دردناک قرمز تا بنفش روی پوست) و پیودرما گانگرنوزوم (زخم‌های عمیق و دردناک) هستند. این شرایط پوستی ناشی از التهاب سیستمیک هستند که می‌توانند به تغییرات در پوست منجر شوند، گاهی اوقات حتی قبل از تشخیص IBD. مدیریت این مشکلات پوستی معمولاً نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر شامل داروهای موضعی، داروهای خوراکی برای کاهش التهاب و در مواردی، تراپی‌های پیشرفته‌تر مانند بیولوژیک‌ها دارد. همکاری بین متخصصان پوست و متخصصان گوارش می‌تواند در بهبود این علائم و کنترل بیماری کمک کننده باشد.

تکرر مدفوع و احساس فوریت برای دفع: تکرر مدفوع و احساس فوریت برای دفع مدفوع از علائم شایع در بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی روده (IBD)، به ویژه کولیت اولسروز، هستند. این علائم ناشی از التهاب و تحریک پذیری روده بزرگ می‌باشد که به ترشحات بیش از حد مخاط و تغییر در عملکرد عصبی روده منجر می‌شود. بیماران ممکن است احساس فوریت شدید برای رفتن به دستشویی را تجربه کنند، گاهی اوقات همراه با درد و گرفتگی شکمی. این شرایط می‌تواند تأثیر منفی بر فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی داشته باشد. درمان معمولاً شامل داروهای ضد التهاب، تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی، و گاهی اوقات داروهایی است که به تنظیم حرکات روده کمک می‌کنند تا بتوان تکرر مدفوع و احساس فوریت را کنترل کرد.

این علائم می‌توانند به صورت دوره‌ای تشدید شوند، یعنی دوره‌هایی که بیماری عود می کند و به اوج خود می رسد. تشخیص دقیق نوع و محل التهاب، از طریق بررسی‌های تصویربرداری و آندوسکوپی، برای تشخیص این بیماری مناسب و ضروری است.

تفاوت ibs (سندروم روده تحریک پذیر) و ibd ( بیماری التهابی روده) چیست؟

سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) و بیماری‌های التهابی روده (IBD) دو بیماری متفاوت هستند که با علائم گوارشی مشابهی بروز می‌کنند، اما تفاوت‌های اساسی در علل و روش‌های درمان آن‌ها وجود دارد. IBS یک اختلال عملکردی است و به این معنا که هیچ آسیب دیدگی فیزیکی یا التهابی در روده‌ها دیده نمی‌شود؛ بلکه علائم بیمار ناشی از حساسیت بیش از حد و اختلال در حرکت عضلانی دستگاه گوارش است. افراد مبتلا به IBS ممکن است از درد شکمی، نفخ، تغییر در عادت‌های روده‌ای (اسهال یا یبوست) رنج ببرند، اما بدون وجود التهاب واقعی در بافت روده.

بیشتر بخوانید: از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟

در مقابل، IBD یک بیماری التهابی است که شامل بیماری‌هایی مانند بیماری کرون و کولیت اولسروز می‌شود و با التهاب مزمن دستگاه گوارش همراه است که می‌تواند به تخریب بافت روده منجر شود. علائم IBD می‌تواند شامل درد شکمی شدید، خونریزی رکتال، اسهال مزمن، کاهش وزن و خستگی باشد. به علاوه، IBD می‌تواند با عوارض خارج از روده‌ای مانند مشکلات پوستی، التهاب چشم و مفاصل همراه باشد. درمان IBD معمولاً شامل داروهای ضد التهاب، سرکوبگرهای سیستم ایمنی و گاهی اوقات جراحی است، در حالی که درمان IBS بیشتر بر کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی متمرکز است.

ویژگی‌ها	IBS (سندرم روده تحریک‌پذیر)	IBD (بیماری‌های التهابی روده)
ماهیت بیماری	بیماری عملکردی دستگاه گوارش بدون التهاب.	بیماری التهابی مزمن روده با آسیب بافتی.
علائم	درد شکم، نفخ، تغییرات در حرکات روده.	اسهال خونی، درد شدید شکم، کاهش وزن.
تشخیص	بر اساس علائم و رد دیگر بیماری‌ها.	آندوسکوپی، کولونوسکوپی، آزمایش‌های خون.
علت‌ها	ناشناخته، ممکن است به استرس و رژیم غذایی مرتبط باشد.	سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت روده حمله می‌کند.
درمان	تغییرات در رژیم غذایی، داروهای ضد اسپاسم، مدیریت استرس.	داروهای ضد التهابی، ایمونوساپرسورها، جراحی در موارد شدید.
پیش‌بینی بلندمدت	مزمن، اما بدون آسیب دائمی به روده.	ممکن است منجر به عوارض جدی مانند سرطان روده شود.
شیوع	شایع، به ویژه در زنان و افراد جوان.	کمتر شایع، اما با پیامدهای جدی‌تر.
عوارض	کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما به ندرت عوارض جدی ایجاد می‌کند.	انسداد روده، فیستول، افزایش خطر سرطان روده.
نیاز به جراحی	بسیار نادر.	شایع‌تر، به ویژه در بیماری کرون.
رژیم غذایی	غذاهای پرفیبر، پرهیز از غذاهای محرک.	رژیم‌های خاص مانند رژیم کم فیبر در دوره‌های فعال بیماری.

بهترین روش درمان روده التهابی چیست؟

درمان بیماری‌های التهابی روده (IBD) معمولاً بستگی به شدت بیماری، محل دقیق التهاب، و پاسخ بیمار به درمان‌های قبلی دارد. رویکرد استاندارد شامل استفاده از داروهای ضد التهاب مانند آمینوسالیسیلات‌ها، کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهاب حاد، و ایمونومدولاتورها و داروهای بیولوژیک برای مدیریت طولانی‌مدت بیماری است. در مواردی که بیماری شدید باشد یا به درمان دارویی پاسخ ندهد، جراحی برای برداشتن بخش‌های آسیب دیده روده ممکن است ضروری باشد. همچنین، تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی مناسب و کنترل استرس، نقش مهمی در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی دارند. درمان موفقیت‌آمیز IBD معمولاً نیازمند یک تیم مراقبتی چند رشته‌ای شامل متخصصان گوارش، تغذیه‌درمانی، و روانشناس است.

داروهای ضد التهاب:

• آمینوسالیسیلات‌ها: مانند مسالامین، برای کنترل التهاب در کولیت اولسروز و گاهی بیماری التهابی روده استفاده می‌شوند.
• کورتیکواستروئیدها: برای کاهش التهاب شدید به کار می‌روند اما به دلیل عوارض جانبی طولانی مدت، معمولاً به عنوان درمان موقت استفاده می‌شوند.

تغییرات سبک زندگی:

• تغییرات رژیم غذایی: پرهیز از غذاهایی که علائم را تشدید می‌کنند مانند مواد غذایی پرفیبر یا چرب.
• کنترل استرس: از آنجا که استرس می‌تواند علائم IBD را تشدید کند، مدیریت استرس از طریق تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، و مشاوره توصیه می‌شود.

جراحی:

در مواردی که درمان‌های دارویی مؤثر نباشند یا در صورت وجود عوارض شدید مانند انسداد، فیستول، یا پرفوراسیون روده، جراحی ممکن است ضروری باشد. جراحی می‌تواند شامل برداشتن قسمت آسیب‌دیده روده باشد.

رویکرد درمانی باید به صورت فردی و با مشورت مستمر با یک متخصص گوارش تنظیم شود، زیرا مدیریت IBD می‌تواند پیچیده باشد و نیاز به نظارت و تنظیم مداوم داروها دارد.

علت به وجود آمدن بیماری روده التهابی چیست؟

علت دقیق بیماری التهابی روده هنوز کاملاً شناخته شده نیست، اما تحقیقات نشان داده‌اند که این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی است. در ادامه مقاله چند عامل اصلی که در بروز IBD نقش دارند را ذکر می کنیم:

۱.عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده‌اند که IBD در خانواده‌ها می‌تواند ارثی باشد. دانشمندان چندین ژن را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند خطر ابتلا به IBD را افزایش دهند. این ژن‌ها اغلب با سیستم ایمنی و پاسخ التهابی بدن در ارتباط هستند.

۲.نقص در سیستم ایمنی بدن : در بیماری التهابی روده سیستم ایمنی بدن به اشتباه به موادی که معمولا بی‌ضرر هستند، مانند باکتری‌های خوب روده و برخی غذاها، حمله می‌کند. این واکنش نادرست سیستم ایمنی باعث می‌شود که روده‌ها ملتهب و آسیب‌دیده شوند، که می‌تواند به درد شکمی و دیگر مشکلات گوارشی منجر شود. به عبارت ساده، سیستم دفاعی بدن به جای محافظت از روده‌ها، به آنها آسیب می‌رساند.

۳.عوامل محیطی: عوامل مختلف محیطی مانند رژیم غذایی، سیگار کشیدن، استرس و استفاده از برخی داروها (مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی) می‌توانند خطر ابتلا به IBD را افزایش دهند یا علائم را تشدید کنند.

۴.میکروبیوم روده: تغییر در ترکیب باکتری‌های طبیعی موجود در روده (میکروبیوم) نیز ممکن است در توسعه IBD نقش داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به IBD ممکن است ترکیب متفاوتی از باکتری‌های روده‌ای داشته باشند که می‌تواند به التهاب کمک کند.

روش تشخیص بیماری idb یا التهاب روده چگونه است؟

آزمایش‌های خون برای بررسی نشانه‌های التهاب، کم خونی و کمبود مواد مغذی انجام می‌شود. آزمایش‌های مدفوع می‌توانند برای یافتن خون پنهان یا عفونت‌های احتمالی مفید باشند. تکنیک‌های تصویربرداری مانند کولونوسکوپی و آندوسکوپی می‌توانند برای مشاهده مستقیم التهاب و تخریب بافت در روده استفاده شوند. گاهی اوقات، از MRI یا سی‌تی اسکن برای ارزیابی وضعیت دقیق‌تر روده‌ها استفاده می‌شود. بیوپسی‌هایی که در طول روش‌های اندوسکوپیک برداشته می‌شوند، می‌توانند برای تأیید نهایی وجود التهاب و نوع دقیق بیماری IBD مفید باشند. این ترکیب روش‌های تشخیصی به پزشکان کمک می‌کند تا تشخیص دقیق و مناسبی ارائه دهند. در ادامه مراحل درمان این بیماری را به تفکیک بیان کرده ایم:

۱.معاینه توسط پزشک: پزشک علائم را بررسی می‌کند و تاریخچه پزشکی فرد و خانواده‌اش را جمع‌آوری می‌کند تا ببیند آیا الگویی از مشکلات گوارشی یا بیماری‌های خودایمنی در خانواده وجود دارد یا خیر.

۲.آزمایش‌های خون و مدفوع: آزمایش خون: برای بررسی علائم التهاب، کم خونی (که می‌تواند ناشی از خونریزی مزمن باشد)، و سایر مشکلات مرتبط.

۳.آزمایش مدفوع: برای بررسی وجود خون پنهان در مدفوع و شناسایی عفونت‌ها یا التهاب.

۴.رادیوگرافی (عکسبرداری X-Ray)، سی‌تی اسکن، و ام‌آر‌آی می‌توانند برای ارزیابی میزان و موقعیت التهاب و آسیب روده‌ای استفاده شوند.

۵. آندوسکوپی و کولونوسکوپی: این روش‌ها به پزشک اجازه می‌دهند که مستقیماً داخل روده‌ها را بررسی کند و نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت‌های روده انجام دهد تا در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرند.

این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا تفاوت بین بیماری کرون و کولیت اولسروز و سایر بیماری‌های گوارشی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا عفونت‌های روده‌ای را تشخیص دهند. پزشک معمولاً بر اساس نتایج این آزمایش‌ها برنامه درمانی مناسب را تعیین می‌کند.

چگونه از بروز بیماری التهاب روده پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از بیماری التهابی روده (IBD) ممکن است کاملاً امکان‌پذیر نباشد، زیرا عواملی مانند ژنتیک نقش مهمی در این بیماری‌ها دارند. با این حال، برخی از اقدامات می‌توانند به کاهش خطر ابتلا یا تشدید بیماری کمک کنند. در ادامه چند توصیه برای کمک به کاهش خطر ابتلا به IBD یا مدیریت بهتر شرایط برای کسانی که ممکن است در معرض خطر باشند را ذکر می کنیم:

۱.رژیم غذایی سالم: پرهیز از غذاهای فرآوری شده، پرچرب و شیرین و تمرکز بر مصرف مواد غذایی طبیعی مانند میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های کم چرب و غلات کامل می‌تواند به سلامت کلی روده کمک کند.

۲.کنترل استرس: مدیریت استرس از طریق تمرینات آرام‌سازی مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق یا مشاوره می‌تواند به پیشگیری از تشدید علائم کمک کند، خصوصاً در کسانی که مستعد IBD هستند.

۳.اجتناب از مصرف دخانیات: سیگار کشیدن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری کرون را افزایش می‌دهد و می‌تواند تشدید کننده علائم باشد.

۴.مصرف کافی آب: نوشیدن آب کافی برای حفظ تعادل مایعات بدن و کمک به عملکرد طبیعی روده‌ها مهم است.

۵.ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش استرس و حفظ وزن سالم کمک کند، هر دوی این‌ها برای پیشگیری و مدیریت IBD مفید هستند.

۶.چکاپ های منظم پزشکی: انجام چکاپ‌های منظم و بحث در مورد هرگونه علائم نگران‌کننده با پزشک می‌تواند به تشخیص زودهنگام و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.

مصرف مناسب ویتامین‌ها و مکمل‌ها: در صورت نیاز و با توصیه پزشک، مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین D و آهن ممکن است به جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای که ممکن است در افراد مبتلا به IBD رخ دهد، کمک کند.

این توصیه‌ها ممکن است به کاهش خطر ابتلا به IBD یا کمک به مدیریت علائم در کسانی که قبلاً مبتلا هستند، کمک کنند. با این حال، برای دریافت مشاوره و برنامه‌ریزی درمانی مناسب، همیشه بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.

چه غذاهایی برای بیماری التهابی روده خوب است؟

انتخاب غذاهای مناسب می‌تواند در مدیریت علائم بیماری التهابی روده (IBD) مؤثر باشد. برخی غذاها ممکن است به کاهش التهاب کمک کرده و علائم را تسکین دهند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند علائم را تشدید کنند. در ادامه مقاله چند نمونه از غذاهایی که معمولاً برای افراد مبتلا به IBD توصیه می‌شود را ذکر می کنیم:

غذاهای کم فیبر: در دورانی که بیماری عود می کند، مصرف غذاهای کم فیبر می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. مانند برنج سفید، نان سفید، ماکارونی، و سیب‌زمینی.

پروتئین‌های قابل هضم: گوشت‌های کم چرب مانند مرغ، بوقلمون، ماهی، و تخم‌مرغ می‌توانند منابع خوبی از پروتئین باشند که نسبتاً آسان هضم می‌شوند.

مایعات فراوان: نوشیدن آب فراوان و سایر مایعات بدون کافئین، مانند آب میوه‌های رقیق شده و آب گوشت، به حفظ هیدراتاسیون کمک می‌کند، به ویژه اگر اسهال شدید داشته باشید.

غذاهای پخته شده و پوره شده: مصرف سبزیجات پخته شده یا پوره شده (مانند هویج، کدو و کدو حلوایی) و میوه‌های پخته شده بدون پوست ممکن است آسان‌تر از خام آن‌ها هضم شوند.

مصرف ماست یونانی یا پروبیوتیک‌: محصولات لبنیاتی مانند ماست یونانی می‌توانند به حفظ تعادل سالم باکتری‌های روده کمک کنند. با این حال، اگر نسبت به لاکتوز حساسیت دارید، باید از مصرف این محصولات اجتناب کنید یا از نسخه‌های بدون لاکتوز استفاده کنید.

مکمل‌ها: در صورت نیاز به مکمل‌های ویتامینی یا مواد معدنی، مانند ویتامین D، آهن با پزشک خود مشورت کنید تا کمبودهای تغذیه‌ای احتمالی را جبران کنید.

هر فردی ممکن است به غذاها به طور متفاوتی واکنش نشان دهد، بنابراین توصیه می‌شود که یک دفترچه ثبت غذایی نگه دارید تا بفهمید کدام غذاها علائم شما را تشدید یا کاهش می‌دهند. همچنین مشورت با یک متخصص تغذیه یا دیتیشن که در مدیریت IBD تخصص دارد، می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه غذایی مناسب و فردی تهیه کنید.

کولیت اولسراتیو چیست؟

کولیت اولسراتیو یک نوع بیماری التهابی روده است که به طور اختصاصی روده بزرگ (کولون) و رکتوم را درگیر می‌کند. این بیماری مشخص می‌شود توسط التهاب مزمن و پیشرونده که منجر به تشکیل زخم‌های متعدد در پوشش داخلی روده بزرگ می‌شود. علائم کولیت اولسراتیو می‌توانند شامل اسهال شدید، اغلب همراه با خون و مخاط، درد و گرفتگی شکم، خستگی، کاهش وزن و کم خونی باشند. این علائم معمولاً به صورت دوره‌ای بروز می‌کنند، به این معنی که دوره‌هایی از شدت علائم عود می کنند و دوره‌هایی از بهبودی پیدا می کنند.

علت دقیق کولیت اولسراتیو هنوز ناشناخته است، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، ایمنی و محیطی در بروز آن دخیل اندیشیده می‌شود. محققان معتقدند که پاسخ ایمنی ناقص در برابر میکروب‌های طبیعی روده یا دیگر محرک‌های محیطی ممکن است باعث شود سیستم ایمنی به بافت‌های سالم روده حمله کند، که منجر به التهاب و زخم می‌شود.

درمان کولیت اولسراتیو اغلب شامل استفاده از داروهایی است که التهاب را کاهش می‌دهند، مانند آمینوسالیسیلات‌ها، کورتیکواستروئیدها، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و عوامل بیولوژیک. در موارد شدیدتر، جراحی برای برداشتن قسمتی یا تمام روده بزرگ ممکن است لازم باشد. به دلیل مزمن بودن این بیماری، تاکید زیادی بر مدیریت طولانی‌مدت و نظارت مداوم توسط متخصصین گوارش می‌شود تا کیفیت زندگی بیماران حفظ و بهبود یابد.

چه کسانی بیشتر به IBD مبتلا می شوند؟

بیماری‌های التهابی روده IBD می‌توانند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهند، اما معمولاً بیشتر در جوانان بین سنین 15 تا 30 سال تشخیص داده می‌شود. همچنین، یک پیک دیگر در سنین 50 تا 70 سال دیده می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ابتلا به IBD دارند، به طوری که افرادی که خویشاوندان نزدیک آنها (مانند والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به IBD هستند، خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری‌ها دارند. علاوه بر عوامل ژنتیکی، عواملی مانند سیگار کشیدن و شرایط زندگی در مناطق شهری و صنعتی نیز می‌توانند خطر ابتلا به IBD را افزایش دهند. این بیماری‌ها در بین مردان و زنان به طور تقریبا مساوی توزیع شده‌اند، اگرچه برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیماری کرون ممکن است کمی بیشتر در زنان دیده شود.

سن: IBD معمولاً در افراد جوان تشخیص داده می‌شود، بخصوص بین سنین 15 تا 30 سال. با این حال، یک پیک دوم نیز ممکن است در دهه‌های شصت و هفتاد زندگی رخ دهد.

ژنتیک: افرادی که سابقه خانوادگی IBD دارند، مانند داشتن والدین یا خواهر و برادر مبتلا، خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری دارند.

نژاد و قومیت: افرادی از نژاد سفید، به ویژه کسانی که از نسب اروپایی شرقی یا یهودی‌های اشکنازی هستند، بیشتر از دیگر گروه‌های قومی ممکن است به IBD مبتلا شوند.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به خصوص با بیماری کرون مرتبط است و می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد و با تشدید علائم مرتبط باشد.

جنسیت: هر دو جنس ممکن است به IBD مبتلا شوند، اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیماری کرون ممکن است در زنان کمی بیشتر رایج باشد، در حالی که کولیت اولسروز تفاوت چندانی بین جنسیت‌ها نشان نمی‌دهد.

در نظر گرفتن این عوامل می‌تواند به فهم بهتر خطرات ابتلا به IBD کمک کند و در نتیجه، افراد مستعد ممکن است زودتر تشخیص داده شوند و درمان مناسب دریافت کنند.

جمع بندی

بیماری التهابی روده (IBD)، شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، یک گروه از اختلالات مزمن است که به التهاب دستگاه گوارش می‌پردازد. این بیماری‌ها نه تنها علائم گوارشی مانند اسهال، درد شکمی، و خونریزی را به همراه دارند، بلکه می‌توانند علائم خارج از دستگاه گوارش مانند آرتریت، مشکلات پوستی و التهاب چشم را نیز ایجاد کنند. علت دقیق IBD هنوز شناخته شده نیست، اما عوامل ژنتیکی، ایمنی، و محیطی در توسعه آن نقش دارند. مدیریت IBD شامل داروهای ضدالتهاب، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و گاهی جراحی است. تغییرات سبک زندگی، مانند رژیم غذایی مناسب و مدیریت استرس، نیز می‌توانند به مدیریت بهتر این بیماری کمک کنند. با پیشرفت‌های اخیر در درمان و تشخیص، افراد مبتلا به IBD می‌توانند امیدوار باشند که کیفیت زندگی‌شان بهبود یابد، اما درک عمیق‌تری از این بیماری‌ها برای بهبود روش‌های درمانی در آینده ضروری است.